Mossad (hebr. le Modiyn ve le Tafkidim Mayuhadim) to izraelska agencja wywiadowcza, której celem działania jest między innymi gromadzenie informacji politycznych, technicznych, gospodarczych poza granicami Izraela.

Już w trakcie wojny izraelsko-arabskiej 1948 roku dowództwo izraelskiej armii dostrzegło konieczność posiadania własnego wywiadu, który gromadziłby informacje o sąsiednich arabskich państwach. Z tego powodu, już w maju 1948 roku utworzono wywiad wojskowy, pod nazwą: Departament Wydziału Operacyjnego Sztabu Generalnego. W 1951 roku zmieniono jego nazwę na Aman.
    Równolegle utworzono wywiad cywilny, pod nazwą: Wydział Polityczny przy Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Zajmował się on gromadzeniem danych wywiadowczych poza granicami Izraela do 1951 roku.
    W czerwcu 1948 roku utworzono Służbę Bezpieczeństwa Wewnętrznego znaną pod nazwą Szin Bet lub Szabek.

Z upływem czasu pojawiły się poważne kontrowersje i spory dotyczące celów działalności wywiadu cywilnego (Wydział Polityczny). Ostatecznie, 1 kwietnia 1951 roku nastąpiło wyłączenie wywiadu cywilnego ze struktury Ministerstwa Spraw Zagranicznych i oficjalne przemianowanie na Centralny Instytut do Spraw Koordynacji i Centralny Instytut do Spraw Wywiadu i Bezpieczeństwa (Ha Mossad Leteum).
    Mossad został poddany kontroli premiera Dawida Ben Guriona. Zadaniami specjalnymi zajmowała się Jednostka 131, podlegająca jeszcze wtedy pod wywiad wojskowy (Aman), a dokładnie mówiąc pod sztab generalny izraelskich sił zbrojnych IDF.
    Dawid Ben Gurion mówił o nowo powstałej instytucji: "Nasz kraj od czasu powstania jest otoczony przez wrogów. Wywiad stanowi pierwszą linię obrony państwa. Musimy nauczyć się rozpoznawać, co się wokół nas dzieje."

W 1963 roku nastąpiła zmiana nazwy na: Instytut do Spraw Wywiadu i Zadań Specjalnych (hebr. Ha-Mossad le-Modiin ule-Tafkidim Meyuhadim).
    Główna kwatera Mossadu mieści się w Tel Awiwie. W swojej strukturze posiada osiem departamentów: Department Wywiadowczy (operacje szpiegowskie), Department Polityczny i Współpracy (praca polityczna i współpraca z zaprzyjaźnionymi zagranicznymi wywiadami oraz z państwami, z którymi Izrael nie utrzymuje stosunków dyplomatycznych), Department Operacji Specjalnych (Metsada - paramilitarne projekty, sabotaż i zabójstwa), Department LAP (Lohamah Psichlogit - wojna psychologiczna, propaganda), Department Badań (synteza wywiadowcza) i Department Technologiczny (rozwój technologii wspierających działalność Mossadu). Ta tajna służba wywiadowcza oficjalnie zatrudnia około 1.200 agentów operacyjnych.
    Dane osobowe szefa Mossadu tradycyjnie stanowią w Izraelu tajemnicę państwową. Po raz pierwszy w marcu 1996 roku, rząd oficjalnie podał nazwisko nowego szefa Mossadu - generał Danny Jatoma.
    Dotychczasowi dyrektorzy Mossadu: Reuwen Sziloah (1951-1952), Isser Harel (1952-1963), Meir Amit (1963-1968), Zwi Zamir (1968-1974), Icchak Hofi (1974-1982), Nahum Admoni (1982-1989), Szabtai Szawit (1989-1996), Danny Jatom (1996-1998), Efraim Halevy (1998-2003), Meir Dagan (2003- nadal).

Początki działalności Mossadu ograniczały się głównie do działań wywiadowczych za pomocą poszczególnych agentów działających przy konsulatach i ambasadach Izraela w głównych państwach świata.

       - Za pierwszy duży sukces Mossadu można uznać zdobycie tekstu tajnego referatu Nikity Chruszczowa zanim został wygłoszony na XX Zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego w lutym 1956 roku.

       - Kolejnym sukcesem Mossadu okazało się porwanie z Argentyny SS-Obersturmbannfuehrera Karla Adolfa Eichmanna. Adolf Eichmann, były oficer SS pod koniec II wojny światowej dostał się do amerykańskiego obozu, z którego wkrótce zbiegł i następnie przedostał się do Argentyny prawdopodobnie za pomocą tajnej organizacji Odessa, tam żyjąc pod fałszywym nazwiskiem jako Ricardo Klement. Po długim poszukiwaniu został wytropiony przez agentów Mossadu. Adolfa Eichmanna porwano 11 maja 1960 roku spod jego domu w jednej z dzielnic Buenos Aires. Następnie Eichmann w przebraniu pracownika El-Al i pod wpływem narkotyków został przewieziony specjalnym samolotem do Izraela, gdzie stanął przed sądem za zbrodnie dokonane na narodzie żydowskim (i nie tylko) podczas II wojny światowej.

       - W 1966 roku agenci Mossadu nakłonili irackiego pilota Munir Redfa do ucieczki samolotem MiG 21 do Izraela. Równocześnie Mossad przemycił bezpiecznie z Iraku do Izraela rodzinę Munir Redfa. Zdobyty samolot MiG 21 został później pożyczony Stanom Zjednoczonym dla testowania i analizy wywiadowczej.

       - Zebrane przez Mossad informacje okazały się kluczowym czynnikiem umożliwiającym izraelskim siłom powietrznym zniszczenie egipskiego lotnictwa podczas Wojny Sześciodniowej 1967 roku ("Operacja Fokus", hebr. "Mivtza Moked").

       - Na szczególną uwagę i podziw zasługuje akcja Mossadu pod kryptonimem "Operacja Plumbat", której celem było zdobycie uranu potrzebnego do produkcji izraelskiej bomby atomowej. Akcja polegała na przejęciu ładunku 200 kg uranu przewożonego statkiem towarowym "Scheersberg A" z Antwerpii do Palermo. "Operacja Plumbat" wykonana została 17 listopada 1968 roku, i zakończyła się całkowitym sukcesem.

       - Z najbardziej spektakularnych operacji Mossadu można wymienić wyśledzenie i zabicie wszystkich sprawców zamachu na żydowskich olimpijczyków w Monachium w 1972 roku. Egzekucji dokonał specjalny "szwadron śmierci". Ówczesna premier Izraela Golda Meir postanowiła że każdy terrorysta odpowiedzialny za masakrę w Monachium musi zostać zlikwidowany. Przeżył jedynie jeden z terrorystów, Mohammed Daoud Oudeh, który prawdopodobnie osiadł w stolicy Jordanii Ammanie.
    7 stycznia 1974 roku w miasteczku Lillehammer w Norwegii poszukująca Alego Hassana Salameha (pseudonim Czerwony Książę) głównego wykonawcy masakry monachijskiej grupa likwidacyjna Mossadu zamordowała kelnera lokalnej restauracji, Marokańczyka Ahmeda Boushiki, myśląc że to ich cel. Zamachu dokonano mimo sprzeciwu agentki Mossadu, która jako jedyna miała wątpliwość co do tożsamości celu. Po dokonaniu zamachu zamachowcy pozostawili wiele śladów, tak że policja norweska nie miała żadnych kłopotów ze znalezieniem sprawców. Aresztowano 6 agentów Mossadu. Jeden z zamachowców, agent Mossadu, przywódca "szwadronu śmierci" Dan Aerbel, w zamian za zmniejszenie wyroku powiedział oficerom norweskiego kontrwywiadu wszystko o działalności oddziału.

         - Przeprowadzenie w 1973 roku "Operation Spring of Youth", podczas której izraelscy komandosi (jednostka Sayeret Matkal) zaatakowali kilka celów w Bejrucie i Sydonie, w Libanie. Podczas operacji zabito między innymi 3 wysokich dowódców Organizacji Wyzwolenia Palestyny. Akcja miała związek z poszukiwaniem i zabijaniem wszystkich sprawców zamachu na żydowskich olimpijczyków w Monachium.

       - Zadaniami specjalnymi zajmowała się Jednostka 131. W 1976 roku Mossad przeprowadził "Operację Thunderbolt", podczas której uwolniono 94 zakładników przetrzymywanych przez terrorystów na lotnisku w Ugandzie. Podczas ataku grupy specjalnej w nocy z 3 na 4 lipca 1976 roku zginęło 4 zakładników i dowódca izraelskiej grupy szturmowej. Śmierć poniosło także 6 terrorystów i 45 żołnierzy ugandyjskich. Zniszczono także 11 ugandyjskich odrzutowców wojskowych. Cała operacja została wykonana 3.200 km od granic Izraela.

       - Mossad dostarczył kluczowe informacje dotyczące tajnego reaktora jądrowego w Osirak w Iraku. Umożliwiło to zniszczenie rektora przez izraelskie siły powietrzne w 1981 roku.

       - W 1981 roku wykryto fałszywe brytyjskie paszporty w torbie w sklepie spożywczym w Londynie. Wywołało to dyplomatyczny konflikt Wielkiej Brytanii z Izraelem. Przy tej okazji ujawniono, że Mossad prowadzi działalność wywiadowczą w Chinach.

       - Agenci Mossadu uczestniczyli w 1984 roku w "Operation Moses", podczas której przewieziono ponad 8 tys. etiopskich Żydów z Sudano do Izraela, ratując ich przed śmiercią głodową.

       - W 1986 roku agenci Mossadu uprowadzili w Rzymie (Włochy) izraelskiego technika nuklearnego Mordechai Vanunu, który ujawnił na Zachodzie, że Izrael wyprodukował ponad 100 głowic nuklearnych. Agenci uśpili Vanunu i przewieźli go do Izraela, gdzie został osądzony i uwięziony.

       - Mossad dostarczył informacji na temat wysokiego przywódcy al-Fatah, Abu Jihada, który odpowiadał za liczne zamachy terrorystyczne. W 1988 roku izraelscy komandosi (jednostki Shayetet 13 i Sayeret Matkal) zabili Jihada w Tunisie.

       - Mossadowi przypisuje się zabójstwo w 1990 roku kanadyjskiego naukowca Geralda Bulla, który pracował przy rozwoju irackiego programu rozwoju rakiet Scud. Możliwe jednak, że zamach przeprowadzili agenci CIA lub Iranu.

       - W 1997 roku dwóch agentów Mossadu zostało aresztowanych w Jordanii. Przygotowywali się oni do zabójstwa przywódcy Hamasu szejka Khaleda Mashala (przy pomocy trucizny). Obaj agenci zostali wymienieni za militarnego przywódcę Hamasu szejka Ahmeda Jassina. Wydarzenie to spowodowało również incydent dyplomatyczny z Kanadą, ponieważ agenci używali paszportów kanadyjskich.

       - W lipcu 2004 roku Nowa Zelandia zatrzymała dwóch agentów Mossadu, którzy posługiwali się podrobionymi paszportami nowozelandzkimi. Izraelski minister spraw zagranicznych Silvan Shalom przeprosił później za ten incydent Nową Zelandię.

Mossad posiada pozycję najbardziej efektownej i znanej, obok KGB i CIA, służby wywiadowczej na świecie.
    Specjalni agenci operacyjni Mossadu przeprowadzają liczne akcje i działania antyterrorystyczne w Izraelu, oraz na Zachodnim Brzegu Jordanu i w Strefie Gazy. Jeśli zachodzi tego potrzeba, prowadzą oni operacje wszędzie tam, gdzie zagrożone są żywotne interesy Państwa Izrael.

Obecnie rząd powierzył Mossadowi zadanie ukarania sprawców zamachów w Kenii (2002 rok).