"MISZNA"



 - Religia
      -  TANACH
      -  Narodziny tradycji
      -  Po niewoli babilońskiej
      -  Przełom czasów
      -  Odnowa judaizmu po klęsce
      -  Prace nad Talmudem
        - MISZNA
           -  TALMUD
      -  Dalsze dzieje judaizmu
               -  Święta żydowskie
               -  Modlitwy żydowskie
               -  Życie żydowskie





 

 

"Miszna" to zbiór ustnego Prawa, zredagowany przez rabbiego Judę ha-Nasi (od hebr. słów: "szana" - "powtarzać, nauczać"; stąd "miszna" - "powtarzanie, nauka"). "Miszna" została spisana w języku hebrajskim. Pracę tę zaczął wykonywać rabbi Akiba, następnie rabbi Meir, i dokończył ją rabbi Juda ha-Nasi.
     Cały materiał "Miszny" ułożony jest w sześć działów, zwanych "porządkami" (po hebr. "sedarim"; od słowa "sedar" - "porządek"). Każdy taki dział dzieli się na traktaty (hebr. "masechet"), których jest sześćdziesiąt trzy. Dzielą się one na rozdziały (hebr. "perakim"), te zaś z kolei na lekcje (hebr. "misznajot"). Aktualny podział "Miszny" jest następujący:

   I - "Seder Zeraim" (hebr. "nasiona") - obejmuje wskazania dotyczące prac rolnych. Przedstawia też prawa ubogich oraz kapłanów i lewitów do plonów szczególnie ze żniw. Na porządek ten składa się 11 traktatów:
          (1) "Berachot" (hebr. "błogosławieństwa") - traktat przedstawia zagadnienie codziennych modlitw. Omawia porządek i zasady codziennych modlitw i nabożeństw. Podaje również pouczenia, jak należy dziękować Bogu za otrzymane dobrodziejstwa.
          (2) "Pea" (hebr. "skraj, bok") - traktat omawia zagadnienie ilości zbóż i owoców, które należy pozostawiać dla biednych na skraju pola lub na drzewie na skraju sadu.
          (3) "Demaj" (hebr. "to, co wątpliwe") - traktat zajmuje się płodami, zbożami i owocami, co do których się wątpi, czy wydzielono z nich dziesięcinę.
          (4) "Kilajim" (hebr. "dwoistość", "podwójność") - traktat omawia zasady zabraniające mieszanie (krzyżowanie) dwóch gatunków roślin, zwierząt i odzieży.
          (5) "Szewiit" (hebr. "siódmy") - traktat obejmuje zasady dotyczące roku szabatowego, czyli co siódmego roku, w którym obowiązywało prawo umarzania długów, a pola miały leżeć ugorem i odpoczywać.
          (6) "Terumot" (hebr. "dary") - traktat omawia ilości i zasady dziesięciny dla lewitów i kapłanów.
          (7) "Maaserot" (hebr. "dziesięciny") - traktat podaje zasady pobierania i składania dziesięcin oraz sposobów ich spożytkowania.
          (8) "Maaser szeni" (hebr. "druga dziesięcina") - traktat dotyczący dziesięcin, które należało spożywać w Jerozolimie. Można ją było zamienić na pieniądze, by potem w Jerozolimie nabyć za nią odpowiednie ofiary. Omawia również sposoby wykupienia się od niej.
          (9) "Challa" (hebr. "ciasto", "strucla", "część ciasta wydzielana dla kapłanów") - traktat podaje informacje, kiedy i z jakiego ciasta należy wydzielać część kapłanom i omawia sposoby jego przyrządzania.
          (10) "Orla" (hebr. "obrzezek", "napletek", "owoc niezerwany w ciągu pierwszych trzech lat po zasadzeniu drzewa") - traktat wyjaśnia, że przez pierwsze trzy lata po zasadzeniu nie wolno zrywać owoców, których też nie można spożywać.
          (11) "Bikkurim" (hebr. "pierwociny") - traktat podaje zasady i sposoby składania ofiar z pierwocin, szczególnie z płodów rolnych.

    II - "Seder Moed" (hebr. "termin", "wyznaczony czas", "święto") - porządek ten obejmuje 12 traktatów zawierających prawa dotyczące obchodzenia świąt, świętowania szabatu i odprawiania postów. Określa też zasady ustaleń kalendarza żydowskiego, opartego na roku księżycowym.
          (1) "Szabat" (hebr. "dzień wypoczynku", "sobota") - traktat podaje przepisy dotyczące wypoczynku sobotniego i świętowania. Dokładnie ustala co wolno, a czego nie wolno w tym dniu wykonywać.
          (2) "Eruwin" (hebr. "zmieszania") - traktat podaje przepisy związane z szabatem. Określa symboliczne obrządki czynione w szabat oraz te przypadające na piątek, gdy przygotowywano jadło. Zawiera również wskazówki, w jaki sposób można ominąć szczególnie uciążliwe zakazy dotyczące szabatu.
          (3) "Pesachim" (hebr. "Święto Pesach", "Wielkanoc", "ofiara paschalna") - traktat omawia przepisy dotyczące przygotowania i odprawiania Święta Pesach, zabijania baranka paschalnego i tego, kiedy mają obchodzić to święto ci, którzy nie mogli w nim uczestniczyć w zwykłym terminie.
          (4) "Szekalim" (hebr. "szekle", nazwa miary, wagi i monety) - traktat podaje zasady zbierania ofiary pół szekla, która z dobrowolnej ofiary na budowę Świątyni, stała się z upływem czasu dobrowolną daniną, podatkiem płaconym na Świątynię w Jerozolimie.
          (5) "Joma" (hebr. "dzień") - traktat zawiera przepisy dotyczące obchodzenia Dnia Pojednania (hebr. "Jom Kippur"), obchodzonego dziesiątego dnia nowego roku żydowskiego.
          (6) "Sukka" (hebr. "szałas") - traktat podaje przepisy regulujące sposób świętowania Święta Kuczek (hebr. "Sukkot").
          (7) "Beca" (hebr. "jajko") - traktat zawiera zbiór przepisów związanych z obchodzeniem świąt.
          (8) "Rosz ha-Szana" (hebr. "początek roku", "nowy rok") - traktat podaje przepisy dotyczące ustalania nowiu księżycowego oraz obchodów Nowego Roku.
          (9) "Taanit" (hebr. "post", "umartwienie") - traktat zawiera przepisy dotyczące postów, ich powodów i celów oraz sposobów poszczenia i odprawiania modłów w dni postne.
          (10) "Megilla" (hebr. "zwój") - traktat przedstawia przepisy dotyczące zwojów pergaminowych, na których spisane były księgi Tory. Szczególnie dotyczyły one zwoju Księgi Estery, odczytywanej w Święto Purim.
          (11) "Moed Katan" (hebr. "małe święto") - traktat podaje przepisy dotyczące dni pomiędzy pierwszym i siódmym dniem Święta Pesach, oraz pomiędzy pierwszym i ósmym dniem Święta Kuczek. Wymienia prace, które w te dni wolno wykonywać.
          (12) "Chagiga" (hebr. "uroczystość", "świętowanie", "świąteczna ofiara") - traktat zawiera dodatkowe przepisy dotyczące świętowania trzech świąt pielgrzymich (hebr. "szeloszet ha-regalim"), tzn. Pesach, Szawuot i Sukkot.

   III - "Seder naszim" (hebr. "kobiety") - porządek obejmuje 7 traktatów zawierających prawa dotyczące małżeństwa i rozwodu oraz zasady regulujące pożycie małżeńskie.
          (1) "Jewamot" (hebr. "bratowa", "bezdzietna wdowa po zmarłym bracie") - traktat zawiera przepisy związane z braniem lewiratu oraz podaje przepisy zabraniające związków małżeńskich w pewnych okolicznościach.
          (2) "Ketuwot" (hebr. "kontrakty małżeńskie") - traktat podaje prawa dotyczące spisywania i przestrzegania kontraktów przedmałżeńskich zawieranych przed ślubem, oraz omawia ich skutki prawne i społeczne.
          (3) "Nedarim" (hebr. "śluby, ślubowania") - traktat przedstawia prawa dotyczące ślubów i przysiąg, oraz ich ograniczenia i unieważnienia.
          (4) "Nazir" (hebr. "poświęcający się Bogu") - traktat zawiera przepisy dotyczące ślubu nazireatu, czyli poświęcenia się Bogu w określony sposób. Omawia obowiązki nazireatu oraz okoliczności naruszenia takiego ślubu.
          (5) "Gittin" (hebr. "rozwody", "listy rozwodowe") - traktat podaje przepisy regulujące sprawy rozwodów.
          (6) "Sota" (hebr. "kobieta zamężna", "podejrzana o cudzołóstwo") - traktat zawiera zasady przedstawiania podejrzeń o cudzołóstwo, sposoby ich dowodzenia i obrony oraz skutki prawne, a także kary za takie występki.
          (7) "Kidduszin" (hebr. "poświęcenie", "zaślubiny") - traktat podaje zbiór praw dotyczących zawierania związku małżeńskiego oraz podaje sposoby, dzięki którym można zawrzeć małżeństwo.

   IV - "Seder Nezikin" (hebr. "szkody") - porządek obejmuje 10 traktatów stanowiących kodeks prawa cywilnego i karnego, obowiązującego w czasach niepodległości Izraela. Trzy pierwsze traktaty to prawo cywilne. Następne traktaty zajmują się prawem karnym i organizacją trybunałów sądowych od najwyższego do najniższego stopnia oraz regulują procedurę sądową.
          (1) "Bawa Kamma" (hebr. "pierwsze wrota", "pierwszy dział") - traktat wyjaśnia szkody w węższym znaczeniu, tj. kradzieże, rabunek i uszkodzenia ciała. Omawia poniesione straty i sposoby regulowania odszkodowań, oraz podaje zasady karania sprawców.
          (2) "Bawa mecyja" (hebr. "średnie wrota", "średni dział") - traktat zawiera prawa dotyczące ruchomości, głównie rzeczy znalezione. Reguluje sprawy zysków przy zakupie i sprzedaży, udzielaniu pożyczek, najmowaniu robotników i ich wynagradzaniu, dzierżawy, rękojmi i zastawów.
          (3) "Bawa batra" (hebr. "ostatnie wrota", "ostatni dział") - traktat obejmuje przepisy i prawa dotyczące nieruchomości, własności publicznej i prywatnej, zasiedzenia, sprzedaży, dziedziczenia i sporządzania odpowiednich dokumentów prawnych.
          (4) "Sanhedrin" (hebr. "sanhedryn") - traktat stanowi zbiór przepisów regulujących działanie sądów różnych typów. Reguluje zakres władzy sędziów, prawo procesowe i procedury sądowe (badanie świadków, osądzanie spraw, wydawanie wyroków, itp.). Podaje wykaz win za które stosuje się karę śmierci i omawia sposoby jej wykonywania. Przedstawia prawa dotyczące arcykapłana i króla.
          (5) "Makkot" (hebr. "uderzenia", "ciosy") - traktat zawiera przepisy dotyczące kar chłosty, przewidzianej za pewne przewinienia i sposobu jej wykonania.
          (6) "Szewuot" (hebr. "przysięgi") - traktat zawiera prawa dotyczące różnych rodzajów przysiąg oraz podaje zasady dotyczące rytualnej nieczystości.
          (7) "Edujot" (hebr. "świadectwa", "zeznania") - traktat zajmuje się głównie świadectwami mędrców składanymi w wątpliwych sprawach w sądzie w Jawne.
          (8) "Awoda zara" (hebr. "bałwochwalstwo") - traktat zajmuje się problemem bałwochwalstwa i obcych kultów, oraz postawą wobec ich czcicieli.
          (9) "Awot" (hebr. "ojcowie") - traktat zawiera ujęte w formę aforyzmów wypowiedzi mędrców działających od 300r.p.n.e. do 200r.n.e. Podkreśla wielkie znaczenie studiowania Tory oraz zachowywania przykazań.
          (10) "Horajot" (hebr. "pouczenia", "rozstrzygnięcia", "decyzje") - traktat podaje prawo dotyczące procedury, którą należy stosować, jeśli sanhedryn lub arcykapłan podjęli błędne decyzje oraz wskazuje ofiary przebłagalne za grzech, które należy wtedy złożyć.

   V - "Seder Kodaszim" (hebr. "świętości") - porządek zawiera 11 traktatów obejmujących prawa zajmujące się ofiarami, ubojem rytualnym i porządkiem kultu świątynnego. Omawia również prawa i obowiązki kapłanów.
          (1) "Zewachim" (hebr. "ofiary ze zwierząt") - traktat zajmuje się zwierzętami przeznaczonymi na ofiarę, podaje zasady ich wyboru oraz zabijania i składania ofiary.
          (2) "Menachot" (hebr. "ofiary dziękczynne") - traktat omawia ofiary pokarmowe składane z mąki, oliwy i kadzidła. Podaje także niektóre prawa ceremonialne.
          (3) "Chullin" (hebr. "rzeczy świeckie" czyli to, co powszechnie, świeckie, niepoświęcone) - traktat zawiera prawa dotyczące zabijania zwierząt na zwykły, powszedni, świecki użytek oraz podaje przepisy określające rytualną czystość mięsa i sposób jego badania. Określa rodzaje mięsa zakazanego.
          (4) "Bechorot" (hebr. "pierworodność", "pierwszeństwo") - traktat zawiera prawa dotyczące pierworodnych mężczyzn i zwierząt.
          (5) "Arachin" (hebr. "wartość", "ceny") - traktat podaje równowartość opłat, jakie należy płacić za wykupienie osób, domów lub pól przeznaczonych uprzednio na podstawie złożonego ślubu na rzecz Świątyni w Jerozolimie.
          (6) "Temura" (hebr. "zamiana") - traktat podaje zasady umożliwiające w pewnych okolicznościach zamianę zwierzęcia przeznaczonego na ofiarę.
          (7) "Keritot" (hebr. "wycięcia", "wytępienia") - traktat zajmuje się karą wytępienia (hebr. Karet), za którą uważa się wczesną utratę życia bez potomstwa. Podaje 36 grzechów, które na podstawie Tory uważa się za tak ciężkie, że zasługują na karę śmierci. Omawia też ofiary, które mogą od takiej kary ocalić.
          (8) "Meila" (hebr. "sprzeniewierzenie", "pogwałcenie") - traktat zajmuje się zbezczeszczeniem rzeczy świętych i świętokradztwami. Omawia następstwa użycia rzeczy poświęconych do celów świeckich.
          (9) "Tamid" (hebr. "zawsze", "nieustannie") - traktat zawiera prawa dotyczące nieustannej ofiary całopalnej składanej codziennie rano i wieczorem, oraz przepisy dotyczące ofiar w Świątyni w Jerozolimie.
          (10) "Middot" (hebr. "miary") - traktat opisuje plan, wymiary, wyposażenie i urządzenie Świątyni w Jerozolimie (z czasów przed jej zburzeniem w 70 roku n.e.).
          (11) "Kinnim" (hebr. "gniazda ptasie") - traktat podaje przepisy regulujące ofiary z ptaków, składane po urodzeniu dziecka lub przez biednych jako przebłaganie za niektóre winy.

   VI - "Seder Tohorot" (hebr. "czystości", "oczyszczenia") - porządek zawiera 12 traktatów omawiających różnego rodzaju rytualne nieczystości i obrzędy oczyszczające, czyli sposoby uwolnienia się od niej.
          (1) "Kelim" (hebr. "naczynia", "sprzęty") - traktat podaje w 30 rozdziałach zbiór praw dotyczących nieczystości różnych sprzętów i naczyń, w tym okryć i odzieży. Omawia sposoby usunięcia tych nieczystości.
          (2) "Chalot" (hebr. "namioty") - traktat zajmuje się trwającą siedem dni rytualną nieczystością pomieszczeń, przedmiotów i osób, spowodowaną przez znajdujące się przy nich ludzkie zwłoki.
          (3) "Negaim" (hebr. "plagi", "rany", "trądy") - traktat zawiera prawa regulujące kontakty z trądem i osobami trędowatymi, ich szatami i pomieszczeniami. Podaje sposoby oczyszczenia po wyleczeniu z trądu.
          (4) "Para" (hebr. "krowa") - traktat obejmuje prawa dotyczące czerwonej jałówki (hebr. "Para aduma"), stanowiącej ofiarę związaną z obrzędem oczyszczenia osób, które stały się rytualnie nieczyste przez kontakt ze zmarłym.
          (5) "Tohorot" (hebr. "czystości", "oczyszczenia") - traktat zajmuje się przypadkami mniejszej nieczystości rytualnej, której skutki trwają tylko do zachodu słońca.
          (6) "Mikwaot" (hebr. "kąpiele rytualne") - traktat omawia rozmiary zbiorników do oczyszczającej kąpieli. Podaje też warunki rytualnej kąpieli oraz zasady rytualnego zanurzania.
          (7) "Nidda" (hebr. "menstruacja") - traktat zajmuje się rytualną nieczystością kobiet spowodowaną menstruacją lub urodzeniem dziecka. Podaje zasady oczyszczenia się z tej nieczystości.
          (8) "Machszirin" (hebr. "narzędzia", "sprzęty") - traktat podaje zasady, które sprawiają, że żywność staje się rytualnie nieczysta.
          (9) "Zawim" (hebr. "cierpiący na upławy") - traktat podaje reguły dotyczące rytualnej nieczystości osób, spowodowanej przez upławy lub kontakt z osobą dotkniętą taką dolegliwością.
          (10) "Tewul jom" (hebr. "zanurzenie dzienne") - traktat zajmuje się drobniejszymi przypadkami rytualnej nieczystości, która utrzymuje się po rytualnej kąpieli jeszcze do końca dnia.
          (11) "Jadaim" (hebr. "ręce") - traktat omawia rytualną nieczystość rąk i ich oczyszczenie przez obmycie, podając sposoby obmycia. Omawia też kanoniczność niektórych ksiąg biblijnych i różnice pomiędzy faryzeuszami i saduceuszami.
          (12) "Ukcin" (hebr. "szypułki", "kolce", "ostrza") - traktat omawia rytualne nieczystości przenoszone na rośliny i owoce.

 

    Taką jest "Miszna". Jest to treściwie zebrane sądownictwo. Pracę tę wykonano na przestrzeni 800 lat. Usunięto z nich wszelkie dyskusje i komentarze nie wymagane konieczną potrzebą. Z tych usuniętych materiałów ułożono osobno kodeks ustny, nie posiadający ogólnego uznania.
    Jest jeszcze "Miszna zewnętrzna" (hebr. "Berajthoth") powstała w kilka wieków po zredagowaniu "Miszny" oficjalnej. Nazwa "zewnętrzna" ma oznaczać "odrębna od właściwej Miszny".
    Następnie są rozprawy i dodatki należące z prawa do "Miszny", a nazwane "Tosefta" (hebr. "uzupełnienia"). A na zakończenie jest egzegetyka i metodologia części halachicznej: "Syfre" (traktująca o dwóch ostatnich księgach Mojżeszowych), "Safra" (ma ona za przedmiot 3 Księgę Mojżeszową) i "Mechilta".

 



Na poczatek
  Izrael Kultura Historia Turystyka Pomoc duchowa Żydzi w Polsce Czasy i Fakty

Copyright ©2002-2012 by Gedeon