318 - 799 r.     (Obj.2:12-17)

Okres Pergamski - "Pergamon" oznacza wywyższenie ziemskie. Okres ten obejmuje czasy powstania błędu w przeciągu 481 lat. Podczas tego okresu, gdy nominalny kościół stawał się popularny, prawdziwi chrześcijanie byli poddawani próbom i badani przez wprowadzanie i rozwijanie idei papieskich i pogańskich. Pogańscy kapłani nie chcąc utracić swoich zaszczytów i wpływowych stanowisk pośród ludzi, usiłowali nagiąć swoje idee tak, aby je przystosować do nowej religii. W ten sposób, wyznając chrześcijaństwo, wnieśli ze sobą do kościoła chrześcijańskiego wiele ze swych pogańskich idei. Tak to zostały one zaszczepione w "wierze raz świętym podanej", a Kościół został stopniowo wprowadzony w błąd, złe praktyki i odprowadzony od Boga. Rozwinęła się teoria o panowaniu i zwierzchnictwie w Kościele. A spory, kto powinien być największy, trwały pośród wielu patriarchów wyróżniających się kościołów. Na ich soborach rozgrywały się zawzięte walki o pierwszeństwo. Istniała skłonność do wyboru ziemskiej głowy i oczywiście wielu pożądało tego zaszczytu. Kościół Wschodni uznał patriarchę Kanstantynopola za swoją głowę, a Kościół Zachodni uznał biskupa Rzymu za "papę" (ojciec), czyli papieża. Wielu prawdziwych chrześcijan potępiło te praktyki i spotkały ich za to prześladowania. Byli to męczennicy "Antypasa" - w języku greckim "anti" oznacza "przeciw", a "pas" ("pappas") znaczy "ojciec". W tym okresie ci, którzy zabiegali o popularność, otrzymali wynagrodzenie od kościoła nominalnego. W okresie tym działało 6 członków gwiezdnych.
  "Anioł" Obj.2:12 - członkowie gwiezdni:
(1). Ariusz (256-336); (2). Macedoniusz ( -360); (3). Tychoniusz (380-450); (4). Jowinian (340-410); (5). Kasjan (360-432); (6). Adelbert ( <741>-752).
  W okresie Pergameńskim odbyło się odrzucenie prawdziwego celu na Wiek Ewangelii (wybierania Kościoła na tysiącletnie nawrócenie świata) i przyjęto fałszywy cel - nawrócić świat i panować nad nim tysiąc lat przed powrotem Chrystusa. Zamiast prawdziwego, wprowadzono fałszywy Boski Plan. Ta nauka była niewiarą w Boski Plan dla Kościoła. Było to bałwochwalstwo, i na tym tle odbyło się przesiewanie - niedowiarstwo.
  Szatan używa swej władzy do zdeprawowania ludzi i aniołów. W jego królestwie hierarchię wyższą i niewidzialną stanowią upadli aniołowie, którzy sprawują swą władzę pod kierownictwem szatana. Niższą hierarchię, widzialną, stanowią ludzie na stanowiskach rządowych, religijnych i arystokratycznych. Za pośrednictwem tej dwustopniowej hierarchii Szatan rządzi ludzkością, szczególnie od potopu. Ziemską hierarchię swego królestwa narzucił ludzkości, podsuwając jej sześć fałszywych doktryn, z których pierwsze trzy to błędy zasadnicze, a następne to błędy wtórne. Doktrynami tymi są: Boskie pochodzenie władzy królów, Boskie pochodzenie władzy kleru, Boskie pochodzenie władzy arystokracji, świadomość umarłych, pośmiertne przeobrażenie się zmarłych w duchy i wieczne męki dla tych, którzy sprzeciwiają się, a wieczysta szczęśliwość dla tych, którzy poddadzą się narzuconemu przez Szatana porządkowi rzeczy. Wiara w tych sześć doktryn sprawiła, że większość ludzkości przyjęła ustrój, jakiego Szatan sobie życzył. Jego Imperium jest królestwem ciemności, w którym poprzez grzech, samolubstwo, przywiązanie do rzeczy ziemskich, nieuctwo i błąd, tyranizuje on okrutnie ludzkość i doprowadza ją do fizycznego, umysłowego, moralnego i religijnego upadku.

Kiedy pogański Rzym został zamieniony na chrześcijański (?) i monarchowie stali się stopniowo ortodoksalnymi, wierni Pańscy zaprzeczali błędom słowem przed władcami i ich reprezentantami. Działali tak aż do 539r., kiedy zostali zmuszeni do ukrycia się i przebywania w odosobnieniu (ukrycie i samotność, często bez możliwości na działalność publiczną).

318r. - Ariusz rozpoczął swe owocne dzieło dla Kościoła i w ten sposób wolność religijna została po raz pierwszy ogłoszoną. Zwalczał on błędy o trójcy. Ariusz "On utrzymywał, że Syn Boży absolutnie różnił się od Ojca; że On był najwyższym i najszlachetniejszym ze wszystkich istot, które Bóg stworzył, że był narzędziem Bożym, przez którego uformował cały wszechświat a przeto był niższym od Ojca, tak co do natury, jak i chwały".

318r. - Początek sporu ariańskiego; przeciwnicy arianizmu dowodzą, że Ojciec i Syn jest to jedna istota w dwóch osobach; większość jest przeciwna Ariuszowi. Początek konfliktu pomiędzy Ariuszem a biskupem Aleksandrii, Aleksandrem, który wraz ze stu innymi biskupami potępia nauki i osobę Ariusza.
  318r. - Założenie pierwszego klasztoru przez Egipcjanina Pachomiusza. Początki cenobityzmu (wspólnota pod kierunkiem opata).

318r. - Cesarski zakaz składania ofiar prywatnych przez pogan, uprawiania magii oraz wróżenia z wnętrzności zwierząt.

320r. - Atanazy z Aleksandrii walczy z Ariuszem broniąc błędów.

321r. - Konstantyn w edykcie nadaje wolność zapisywania majątków na kościół. Od tej pory wielkie majątki zaczęły przychodzić do kościoła. Już w 50 lat później historyk Ammianus opisuje papieża: "On przeszedł królów w świetności i wspaniałości, jechał w najwspanialszym powozie, przybrany w najpiękniejsze szaty i odróżniał się swym przepychem i dumą." Edyktem Milańskim Konstantyn wydał legalne zabezpieczenie posesjom kościelnym, a chrześcijanie odzyskali wcześniej utracone ziemie.
  323-324 - Wojna między cesarzem wschodu Licyniuszem a cesarzem zachodu Konstantynem, zakończona zwycięstwem Konstantyna, który stał się odtąd jedynym władcą imperium rzymskiego. Wojska Konstantyna szły do boju pod znakami krzyża, ich przeciwnicy walczyli pod znakami pogańskimi. W decydującej bitwie pod Adrianopolem zginęło 45 tysięcy ludzi. Chrześcijaństwo ostatecznie zwyciężało w Cesarstwie Rzymskim. Cesarz Konstantyn funduje kościoły, odnawia istniejące, rozbudowuje i upiększa, tak, aby były pomnikami wdzięczności za zwycięstwo.

325r. - Sobór Nicejski. Pogański cesarz Konstanty zwołał w Nicei powszechny sobór biskupów chrześcijańskich z całego cesarstwa, celem ogólnego przyjęcia dogmatu "trójcy św.". Sobór nicejski zatwierdza pogląd, że dwie osoby, Ojciec i Syn, są współwieczne, współistotne i równe. Potępiono naukę Ariusza, który był biskupem z Aleksandrii, i wystąpił z nauką podważającą dogmat trójcy św. i zaprzeczał boskiej naturze Chrystusa. Na soborze skazano Ariusza na wygnanie, a jego księgi spalono. Zarazem przyjęto zwięzłe sformułowanie dogmatów chrześcijańskich (tzw. nicejski symbol wiary), ułożono "skład apostolski", ustalono termin obchodzenia Wielkanocy. Był to pierwszy synod powszechny. Uchwały synodów były uważane za nieomylne i musiały być przyjęte przez wszystkie kościoły i jednostki pod groźbą klątwy. Uważano, że biskupi zbierający się na synodach są następcami Apostołów i przemawiają jako mówcze narzędzie Boga, i że w biskupach przejawia się jedność Kościoła. W ten sposób zewnętrzna jedność (unia) kościołów oparła się na episkopacie (biskupstwie) jako następcach Apostołów.
  Trzech metropolitów otrzymało tutaj tytuł patriarchy, a mianowicie byli to biskupi Rzymu, Antiochii i Aleksandrii, jako miejsca rezydencji Apostołów (stolice apostolskie). Biskup rzymski nie chcąc mieć takiego samego tytułu jak ci drudzy, nie przyjął go, ale zastosował do siebie wyłącznie tytuł papież (papa, ojciec). Patriarcha był nad wszystkimi metropolitami i biskupami w danej prowincji cesarstwa rzymskiego.
Od czasu, gdy ustalono i przyjęto wyznanie wiary, badanie Pisma Świętego zupełnie ustało i trwało tak przez dwanaście stuleci. W tym czasie biskupi formowali potrzebne dla kościoła artykuły wiary, a badanie Pisma Świętego uważano za staranie się dowiedzenia jak zwalczać cesarza i biskupów.
  Tajemnicza nauka o trójcy jest niekiedy tłumaczona 3 x 1 = 1, a przecież logika mówi, że jest 3 x 1 = 3. Jednakże, jeśli ktokolwiek żądał wyjaśnienia tego, odpowiadano mu, że jest to tajemnica kościoła, którą trudno pojąć. A jeśli ktoś ośmielał się wątpić w tą tajemniczą naukę, to wydawał na siebie wyrok potępienia!
Nicejskie wyznanie wiary:
  "Wierzymy w jednego Boga Ojca Wszechmocnego, Twórcę wszystkich rzeczy widzialnych i niewidzialnych; i w jednego Pana Jezusa Chrystusa, Syna Bożego, spłodzonego z Ojca, Jednorodzonego, to jest z istności Ojca; Boga z Boga, Światłość z Światłości samego Boga z samego Boga; spłodzonego, a nie stworzonego; z tej samej istności wraz z Ojcem; przez którego wszystkie rzeczy zostały stworzone, zarówno rzeczy w niebie, jak i rzeczy na ziemi; Który dla nas ludzi i dla naszego zbawienia stał się ciałem, został stworzony człowiekiem, ucierpiał śmierć i powstał dnia trzeciego. Wstąpił na niebiosa; przychodzi sądzić żywych i umarłych. I w Ducha Świętego. Ale tych, którzy mówią, że był czas, kiedy Go nie było; albo, że nie było Go przed Jego spłodzeniem; albo, że był stworzony z tego, co nie posiada istoty; albo kto twierdzi, że Syn Boży jest z innej istności lub treści, albo też, że został stworzony, lub że jest zmienny lub różny, takie osoby są wyklęte przez Katolicki i Apostolski Kościół."

325r. - Powstanie Watykańskiego i Synaickiego rękopisu hebrajskiego Biblii.

330r. - Cesarz rzymski Konstantyn przeniósł stolicę państwa do Konstantynopola, zbudowanego przez niego na miejscu dawnej greckiej kolonii Bizancjum. Konstantynopol stolicą równorzędną Rzymowi. Rzym został zostawiony na stolicę papieżowi.

330r. - Wprowadzono w Kościele ceremonie nabożeństw, oraz wprowadzono czczenie umarłych świętych i relikwii. Prawie w każdym mieście stare kościoły okazywały się niedostatecznymi dla rosnącej liczby nawróconych, na ich miejsce były wznoszone nowe budynki zdolne pomieścić wierzących. Zepsucie obyczajów i zasad moralności jest dowodem wolności, jaką cieszyli się chrześcijanie. Powodzenie rozluźniło karność. Podstęp, zazdrość i złość panowały w każdym zgromadzeniu. Nawróceni ubiegali się o urzędy biskupie, które z każdym dniem stawały się przedmiotem ich ambitnych aspiracji. Biskupi kłócili się między sobą o kościelną wyższość i przewagę. Żywą wiarę, która wyróżniała Chrześcijan od pogan, znajdujemy jedynie w pisanych przez nich rozprawach. W życiu nie było tego widać.

332r. - Rzymianie zwyciężyli Gotów i zmusili ich do pokoju. Goci uzyskują statut sprzymierzeńca Rzymu.
  333-337 - Wojna Rzymian z Persami o Armenię.

334r. - Ulfilas (wyznawca zasad Ariusza) przygotowuje się do pracy misjonarskiej pomiędzy Wizygotami.
  336r. - Śmierć Ariusza.

336r. - Panowanie papieża Marka.
  337-352 - Panowanie papieża Juliusza I. Zapoczątkował działania zmierzające do uznania prymatu biskupa rzymskiego (w 343r. uznanie przez biskupów zachodnich biskupstwa rzymskiego za instytucję apelacyjną w sporach między biskupami).

337-351 - Po śmierci cesarza Konstantyna Wielkiego, wybucha wojna o tron cesarski między trzema synami Konstantyna. Podzielili oni cesarstwo między siebie. Najstarszy, Konstantyn II (337-340) otrzymał Zachód (Galię, Hiszpanię, Brytanię), najmłodszy Konstans (337-350) otrzymał Środek (Italię, Afrykę i Grecję), a Konstancjusz II (337-350) otrzymał Wschód.
  339r. - Julian Apostata (przyszły cesarz rzymski), z powodu, że trzej synowie Konstantyna pomordowali jego krewnych, zaczyna nienawidzić chrześcijaństwo.

339-397 - Życie i działalność Ambrożego, jednego z ojców Kościoła zachodniego. Ostro zwalczał arianizm. Zreformował liturgię i śpiew kościelny. Spowodował usunięcie z gmachu senatu rzymskiego posągu bogini Wiktorii, świadectwa dawnej pogańskiej religii w Rzymie.

340r. - Konstantyn II podczas wyprawy wojennej do Italii, ginie z rąk żołnierzy jego brata Konstansa, który zawładnął teraz całym Zachodem. Zaczął on wysuwać żądania uległości względem pro ariańsko nastawionego brata Konstancjusza.

340-410 - Życie i działalność Jowiniana.

340r. - Powstanie pierwszego klasztoru żeńskiego, założonego przez siostrę Egipcjanina Pachomiusza, Marię.

341r. - Ulfilas poświęca się na biskupa misjonarskiego dla Wizygotów, by ich nawrócić do arianizmu.

346r. - Cesarz nakazuje natychmiastowe zamknięcie świątyń pogańskich w miastach.

347-420 - Życie i działalność Hieronima, jednego z ojców Kościoła zachodniego. Napisał: "Akta męczenników", "Żywoty mnichów", uzupełnił i poprawił łaciński przekład Biblii.
  350-397 - Marcin ewangelizuje Galię w doktrynie rzymskiej.

350r. - Wyższy oficer rzymski Magnecjusz ogłasza się cesarzem i obala Konstansa, który ucieka do Hiszpanii i tam ginie. Dochodzi do wojny Magnecjusza z Konstancjuszem II. W wielkiej bitwie pod Mursą (351r.) ginie 54 tysięcy ludzi.
  351-361 - Panowanie cesarza rzymskiego Flawiusza Juliusza Konstancjusza II. Prowadził zwycięskie walki z Alamanami, Frankami i Persami. Żywo interesował się sprawami religijnymi, sam był gorącym zwolennikiem arianizmu.

352-366 - Panowanie papieża Liberiusza.
  354-430 - Życie i działalność Augustyna, biskupa z Hipo.

355r. - Pogańscy Wizygoci gwałtownie prześladują Ulfilasa i nawróconych przez niego chrześcijan.

355r. - Cesarz Konstancjusz zakazuje stawiania kleru przed sądy publiczne i zwalnia ich z podatków.

355-365 - Panowanie papieża Feliksa II. Jednocześnie panuje dwóch papieży.

356r. - Cesarz nakazuje zamknięcie wszystkich świątyń pogańskich.
  357r. - Cesarz wydaje dekret karzący śmiercią za paranie się wróżbiarstwem i astrologią.

357r. - Bazyli zakłada klasztor w Kapadocji, nadając mu obszerną regułę, w której dyscyplina, praca ręczna i studia są przeciwwagą dla zbyt skrajnego scetyzmu. Rozpoczyna się życie monastyczne.

358r. - Rzym legalizuje osadnictwo Franków w północnej Galii, które trwa już od 355r.

359r. - Ulfilas zaczyna tłumaczenie Biblii na język gotycki, wynajdując alfabet gotycki.
  359r. - Synody ariańskie w Seleucji i w Rimini.
  360r. - Śmierć Macedoniusza.
  360-435 - Życie i działalność Kasjana.

360r. - Nakazano czcić aniołów.
  360r. - Powstają bazylianie za sprawą działalności Bazylego z Cezarei w Cezarei Kapadockiej. Są to niewielkie wspólnoty, popularne na wschodzie, które wierzą, że otrzymają zbawienie przez uczynki, które praktykują w swym zakonnym życiu.

361-363 - Panowanie cesarza rzymskiego Flawiusza Juliana Apostaty. Dążył do przywrócenia panującego stanowiska religii pogańskiej. Ogłosił dekret o powszechnej tolerancji religijnej. Pozbawił duchowieństwo (kler) chrześcijańskie przywilejów uzyskanych po edykcie mediolańskim, nakazał im zwrócić świątynie i zabronił chrześcijanom uczyć się w szkołach. Dlatego późniejsi chrześcijańscy pisarze dodali mu przydomek "Apostata", czyli "Odstępca". Niekiedy mawiał Żydom, że czczą najlepszego Boga, Jahwe. Cesarz zginął na wojnie z Persami.
  361r. - Atak Germanów na Galię, ale Rzymianie wypierają ich za Ren.

362r. - Teologowie chrześcijańscy debatują nad poglądami Juliana Apostaty, którzy o mało nie zostali pobici w debatach publicznych.
  362r. - Nauczyciel kościoła Atanazy grozi klątwą wszystkim służącym w armii Juliana, który wrócił do pogaństwa, i żąda od chrześcijan dezercji.

363-364 - Panowanie cesarza rzymskiego Jowianusa. Będąc chrześcijaninem uchylił zarządzenia przeciwko chrześcijanom wydane przez cesarza Juliana Apostatę. Zawarł niekorzystny dla imperium rzymskiego pokój z Persami i utracił Armenię. Zmarł w wyniku zaczadzenia.
  364-375 - Panowanie cesarza rzymskiego Flawiusza Walentyniana I. Powołuje on na wschodzie jako współrządcę Flawiusza Walensa (364-378). Cesarz Walentynian rezyduje w Mediolanie, a jego brat Walens na wschodzie w Konstantynopolu. Walens był ostatnim cesarzem, który jawnie popierał arianizm.

366-384 - Panowanie papieża Danazego I. Jednoczesny wybór dwóch papieży.
  366-367 - Panowanie papieża Ursyna. Jednoczesne rządy dwóch papieży.

370r. - Hunowie przekraczają rzekę Wołgę. Hunowie to koczowniczy lud (prawdopodobnie turecki) pochodzący ze stepów środkowo-wschodniej Azji. Zostali oni wyparci na zachód przez cesarzy chińskich, i teraz pierwszy kontakt z nimi miało plemię Alanów, zamieszkałe nad Wołgą.
  374r. - Cesarski zakaz dzieciobójstwa.
  375r. - Goci po starciu z Hunami uciekają na zachód. To właśnie strach przed Hunami wywołał wielką wędrówkę ludów germańskich, którzy uciekali przed dzikimi najeźdźcami ze wschodu w kierunku imperium rzymskiego. Goci dzielą się na Ostrogotów i Wizygotów. Natomiast Hunowie osiedlają się nad Morzem Czarnym i prowadzą wyprawy łupieżcze na prowincje rzymskie.
375-383 - Panowanie cesarza rzymskiego Flawiusza Gracjana. Chrześcijanin, przeciwnik tolerancji religijnej. Zaczął stosować represje przeciw poganom i nieortodoksyjnym chrześcijanom. Zrzekając się tytułu rzymskiego najwyższego kapłana pozbawił pogańską religię rzymską poparcia państwowego.
  376r. - Cesarz Gracjan likwiduje donatyzm.
  378r. - Wizygoci, po nawróceniu ich na arianizm, uciekając na zachód przed Hunami, pobijają armię rzymską w bitwie pod Adrianopolem. Cesarz wschodu Walens zginął w bitwie. Wizygoci za pozwoleniem cesarskim osiedlają się na Bałkanach, w Tracji. Od tej pory kolejne plemiona germańskie zaczęły wlewać się w granice imperium. Rzymski cesarz Gracjan obronił przed Alamanami granicy na Renie.
  379r. - Teodozjusz (379-395), zostając cesarzem wschodu, obiera inny sposób obchodzenia się z Gotami, gdy ci usiłują zwiększyć swoją pracę nawracania pomimo cesarskiego sprzeciwu. Zawarł on układy z plemionami "barbarzyńskimi" i część wojowników przyjął na służbę. Był on zwolennikiem ortodoksyjnego kierunku w chrześcijaństwie. Wydał zakaz głoszenia jakichkolwiek innych religii i poglądów heretyckich, zamknął wszystkie niechrześcijańskie świątynie, zabronił obchodzenia dawnych uroczystości religijnych, w tym także igrzysk olimpijskich, które dotąd odbywały się nieprzerwanie co cztery lata. Dawne religie pogańskie były tępione siłą. Zabronił wyznawania arianizmu (381r.).

380-450 - Życie i praca Tychoniusza.

380r. - Cesarz Teodozjusz wprowadza na Wschodzie obowiązek wyznawania wiary katolickiej. Dekret ten jest skierowany również przeciwko arianizmowi.
  381r. - Cesarz Teodozjusz zakazuje na Wschodzie wyznawania wiary ariańskiej. Dekretem oddał wszystkie kościoły w ręce trynitrarzy.

381r. - Chrześcijaństwo religią panującą.
  381r. - Sobór Konstantynopolitański I. Sobór zwołał cesarz Teodozjusz. Sobór biskupów chrześcijańskich w Konstantynopolu ogłasza dekret o bóstwie Ducha Świętego, przez co uzupełnia doktrynę trójcy. Ponownie potępiono arianizm. Zjazd Konstantynopolski kompletuje naukę o Trójcy. Z wprowadzeniem nauk o nieśmiertelności duszy zaczęła wzrastać nauka o wiecznych mękach. Na soborze powszechnym w Konstantynopolu biskup konstantynopolski dołączył jako czwarty do trzech patriarchów, biorąc jednak niższą rangą między nimi. Zatwierdzono podział na prowincje kościelne (metropolie) i diecezje, oraz przypomniano rolę synodów prowincjonalnych.
  Wypuszczono w świat wyznanie wiary Nicejsko Konstantynopolitańskie:
  "Wierzę w jednego Boga Ojca Wszechmocnego, Twórcę Nieba i ziemi i wszystkich rzeczy widzialnych i niewidzialnych; i w jednego Pana Jezusa Chrystusa, jednorodzonego Syna Bożego, spłodzonego z Jego Ojca przed stworzeniem wszystkich światów; w Boga z Boga; Światłość z Światłości, samego Boga z samego Boga, spłodzonego, nie stworzonego, będącego jednej istności z Ojcem; przez którego stworzone są wszystkie rzeczy; który dla nas ludzi i dla naszego zbawienia zstąpił z Nieba i został wcielony przez Ducha Świętego z Maryi Panny i stał się człowiekiem i został ukrzyżowany, także dla nas, pod Ponckim Piłatem. Umarł i pogrzebion; trzeciego dnia zmartwychwstał, na podstawie Pisma Świętego. Wstąpił na niebiosa, siedzi po prawicy Ojca. I przyjdzie znowu z chwałą sądzić żywych i umarłych a Jego Królestwo nie będzie mieć końca. I wierzę w Ducha Świętego, Pana i Życiodawcę, który wychodzi z Ojca i z Syna, który razem z Ojcem i Synem jest czczony i uwielbiony, który przemawiał przez usta proroków. I wierzę w jeden katolicki i Apostolski kościół. Uznaję jeden chrzest dla odpuszczenia grzechów i spodziewam się zmartwychwstania zmarłych i życia przyszłego świata."
  381r. - Synod w Akwilei składa z urzędu ostatnich biskupów ariańskich w Ilirii.

381r. - Ulfilas, misjonarz, który nawrócił Wizygotów, choruje i umiera w Konstantynopolu.

382r. - Cesarz Teodozjusz pozyskuje wielu Gotów, werbując wielu z nich do swojej armii i awansując ich wodzów. Osiedlają się oni na południowym brzegu Dunaju jako sprzymierzeńcy Rzymu.
  382r. - Cesarz Gracjan cofa urzędowe subwencje dla kapłanów pogańskich.

384-399 - Panowanie papieża Syrycjusza.

385r. - Wizygoci wahają się w swej lojalności cesarzowi wschodniemu Teodozjuszowi.

385r. - Jerom dokonuje łacińskiego przekładu Starego Testamentu, zwane Wulgatą.

386r. - Ostrogoci usiłują najechać ziemie cesarza wschodniego Teodozjusza, lecz są powstrzymani.

386r. - Jowinian wygłasza kazania i pisze sprzeciwiając się rosnącemu formalizmowi, ascetyzmowi Kościoła oraz poleganiu na zewnętrznych dobrych uczynkach.

386r. - Sobór w Rzymie wyklucza ze stanu kapłańskiego każdego, kto po przyjęciu chrztu pełnił służbę w wojsku.

388r. - Wandalowie, niektórzy Wizygoci i Alanowie zawierają przyjazne stosunki ze sobą, które z czasem dojrzewają do planu najazdu na Galię.

388r. - Jowinian głosi i pisze przeciw powstawaniu w Kościele formalizmu, ascetyzmu i poleganiu na dobrych uczynkach. Spotyka go wielka wrogość i nienawiść.

390r. - Wprowadzono obchodzenie Święta Narodzenia Pańskiego na 25-ty grudnia.

390r. - Cesarz Teodozjusz dokonuje rzezi w Antiochii, w której ginie 15 tysięcy ludzi za niepłacenie podatków. Była to jedna z najohydniejszych rzezi w starożytności. Ale pomimo to, cesarz otrzymał od kościoła przydomek "Wielki" i przeszedł do historii jako "wzorowy monarcha katolicki".
  392-394 - Panowanie cesarza rzymskiego Eugeniusza. Usiłował przywrócić dawną rzymską religię. Został on zabity w bitwie przez cesarza wschodniego Teodozjusza. Teodozjusz jako ostatni skupił w swym ręku władzę nad całym imperium rzymskim (wschodnim i zachodnim). Umierając podzielił imperium rzymskie między dwóch synów: cesarstwo zachodniorzymskie oddał Arkadiuszowi, a cesarstwo wschodniorzymskie czyli bizantyńskie oddał Arkadiuszowi.
  392r. - Edykt cesarza wschodnio-rzymskiego Teodozjusza zakazujący kultu pogańskiego w całym państwie rzymskim.

394r. - Wprowadzono mszę świętą w języku łacińskim.

---- Ostateczny podział cesarstwa rzymskiego ----

395-423 - Panowanie cesarza zachodniorzymskiego Flawiusza Honoriusza.
  395r. - Pierwszy cesarz wschodniorzymski Arkadiusz, obniża żołd Gotom, o co buntują się Wizygoci.
  398r. - Hunowie zgadzają się na pokój z Rzymem.

399-401 - Panowanie papieża Anastazego I.

400r. - Longobardowie, lud germański pochodzący ze Skandynawii, osiedlają się nad Dunajem w Panonii.
  400r. - Wizygoci pod dowództwem Alaryka napadają na Włochy.

400-415 - Tychoniusz, w czasie sporu o naturze prawdziwego Kościoła, jaki powstał między katolikami (pod przewodnictwem Augustyna), a donatystami (pod przewodnictwem Petyliana), przedstawia prawdę, która leży pomiędzy tymi dwoma krańcowościami, tj. różnicę pomiędzy prawdziwym a nominalnym Kościołem.

401-417 - Panowanie papieża Innocentego I.

402r. - Wódz rzymski Stilicho, pobija Wizygotów we Włoszech.

403r. - Patriarcha Aleksandrii Teofil składa z urzędu patriarchę Konstantynopola Jana Chryzostoma.

405r. - Wódz rzymski Stilicho pobija Germanów, którzy przekroczyli Dunaj i usiłowali wkroczyć do Włoch. Jednakże do walki tej ściągnął wojska z linii Renu, mocno ją osłabiając.
  406r. - Wandalowie (ta nazwa oznacza: podróżujący, pielgrzymi) napadają na Galię wraz z germańskimi sprzymierzeńcami - Alanami, Swewami (plemię germańskie zamieszkujące tereny nad środkową Łabą) i Burgundami. (Narody germańskie, czyli Wandalowie, Wizygoci i Ostrogoci, przed najazdem na państwo rzymskie były niemal wszystkie chrześcijanami ariańskimi, wyjątkiem byli pogańscy Frankowie. Pojawił się ucisk katolicyzmu ze strony tych narodów germańskich. Dopiero po latach narody ariańskie przeszły na katolicyzm.) Galia zostaje spustoszona, a od 406r. trwają ciągłe walki z Hunami. Rzymianie przez cały czas są uwikłani w walki na granicach swego imperium.
  407r. - Wojska rzymskie opuszczają Brytanię.
  407r. - Rzymianie osiedlają koło Moguncji Burgundów, plemię germańskie pochodzące z Pomorza Zachodniego.
  408r. - Wizygoci po raz drugi wyruszają na Włochy, docierają pod Rzym, lecz otrzymawszy ogromny okup i uwolnienie 40 tysięcy niewolników, odstąpili od miasta.
  409r. - Wandalowie, Swebowie i Alanowie wyruszają do Hiszpanii, gdzie się osiedlili. Swebowie tworzą państwo w północno-zachodniej części Półwyspu Iberyjskiego. Wizygoci po raz drugi wkraczają do Włoch i Rzymu.
  410r. - Wizygoci po raz trzeci wkraczają do Włoch. Pod wodzą Alaryka Wizygoci zdobywają i plądrują Rzym.

410r. - Śmierć Jowiniana.

411r. - Cesarz Honoriusz zmusza Donatystów do wspólnej z katolikami trzydniowej dyskusji w Kartaginie. W dyskusji wziął udział Augustyn z Hipo, broniący jedności Kościoła. Cesarski legat - katolik rzymski, miał decydować, kto ma rację. Jak się spodziewano, zadecydował, że rzymsko-katolicy mają rację.
  411-421 - W zatargu pomiędzy Augustynem (dowodzi, że człowiek jest całkowicie skażony) a Pelagiuszem (dowodzi, że człowiek nie ma grzechu pierworodnego, a tylko grzech osobisty), Tychoniusz podaje prawdę w tym przedmiocie, że nikt nie jest całkowicie skażony i że rodzaj ludzki z natury składa się z dwóch klas ludzi skażonych (nie całkowicie skażonych), tj. z wiernych i niewiernych. Wierni przychodzą do stosunku z Bogiem przez współdziałanie ich woli i łaski Bożej.

412r. - Wizygoci przechodzą na teren południowej Galii, a następnie rozpoczynają podbój Hiszpanii.

412r. - Bratanek byłego patriarchy Aleksandrii Teofila, Cyryl, zostaje nowym patriarchą Aleksandrii.
  412-529 - Triumfują błędy o grzechu, ludzkiej woli, usprawiedliwieniu, wyborze i wolnej łasce.

416r. - Edykt cesarski wyklucza z wojska wszystkich niechrześcijan. Masowe mordowanie w wojnach, staje się odtąd sprawą wyłącznie chrześcijańską.

417-418 - Panowanie papieża Zozyma.
  418-422 - Panowanie papieża Bonifacego I. Jednoczesny wybór dwóch papieży.
  418-419 - Panowanie papieża Eulaliusza. Jednoczesne rządy dwóch papieży.

418r. - Wandalowie w Hiszpanii stają się poddanymi króla Wizygotów, Walla, który przyjmuje podległość Cesarstwu Zachodniorzymskiemu.

419r. - Honorat zakłada w Lerynie klasztor, oparty na wzorach egipskich klasztorów.

około 420r. - Anglowie, Sasi i Jutowie przeprawiają się do Brytanii i zakładają pierwsze księstwo anglosaskie.

422-432 - Panowanie papieża Celestyna I.

425r. - Hunowie opanowują Nizinę Węgierską.
  425-455 - Panowanie cesarza zachodniorzymskiego Walentyniana III. Postępował proces rozkładu cesarstwa zachodniorzymskiego, nasilały się bunty w wojsku i napady plemion "barbarzyńskich".

426r. - Początek sporu nestoriańskiego. Arianie popierają Nestoriusza, biskupa konstantynopolskiego, w sporze ze zwolennikami trójcy.

428-431 - Spór Nestoriański zakończony radą w Efezie w 431r.
  428r. - Patriarcha Konstantynopola Nestoriusz przeciwstawia się nazywaniu Marii "Matką Bożą". Twierdzi, że natura Boska, będąc wieczną, nie mogła być zrodzona przez kobietę. Uważał on, że w Chrystusie występowały dwie odrębne natury: Boska i ludzka. W spór z nim wdaje się patriarcha Aleksandrii Cyryl, który uważał, że w Chrystusie była tylko jedna natura: Boska. Tak rodził się monofizytyzm (grecki: "mona pfisis" - "jedna natura").

W następnych sporach (Nestoriański 428-431, Eutychiański 444-451 i inne) wierni Pańscy przeciwstawiali się błędom. W tych sporach, także nieortodoksyjna grupa teologów broniła Prawdy przeciw mnożącym się błędom, jednakowoż stali oni tylko częściowo po stronie wiernych. Ci teologowie sekciarze, pozakładali własne systemy sekciarskie, z których niektóre zaginęły w trudnych doświadczeniach, a niektóre (chrześcijanie nestoriańscy i koptyjscy) jeszcze do dziś egzystują. Jednakże ci sekciarze, będąc przeciwnikami triumfującego Kościoła Rzymsko-katolickiego, udzielali popracia i środków wiernym Pańskim w owym czasie.

429r. - Wandalowie, Alemanowie i Swewowie udają się do Afryki, i zakładają swoje państwo ze stolicą w Kartaginie. Państwo Wandalów w północnej Afryce ze stolicą w Kartaginie istnieje aż do 534r.

431r. - Sobór Efezki. Na soborze w Efezie niektórzy Arianie omawiają wtrącanie się zakonników do generalnej pracy Kościoła. Potępiono nestorianizm. Sobór w Efezie potępia naukę i osobę Nestoriusza z inicjatywy patriarchy Aleksandrii Cyryla. Potwierdzono Boskie macierzyństwo Marii (theotokos). Powstają piwerwsze kościoły pod wezwaniem "Najświętszej Marii Panny". Sobór powszechny w Efezie dodaje piątego patriarchę biskupa Jerozolimy, jako mającego stolicę apostolską.
  432-440 - Panowanie papieża Sykstusa III.

432r. - Śmierć Kasjana.
  432r. - Patrycy rozpoczyna nawracanie Irlandii i prowadzi swą pracę z wielkim powodzeniem aż do śmierci około 465r.

434r. - Skuteczny cesarski zakaz walk gladiatorów.

440-461 - Panowanie papieża Leona I Wielkiego. Aktywny teolog, kaznodzieja i polityk. Wywarł znaczny wpływ na rozstrzygnięcia Soboru Chalcedońskiego (451r.). Zasłynął z tego, że odwiódł Attylę, wodza Hunów, od splądrowania Rzymu (452r.). Leon I jest pierwszym papieżem w rzeczywistym tego słowa znaczeniu.

441r. - Hunowie pod wodzą Attyli najechali na Grecję.
  443r. - Rzymianie osiedlają niedobitki Burgundów w Sabaudii. Burgundowie zostali wcześniej rozbici przez Hunów, i dopiero teraz stopniowo odzyskują znaczenie i tworzą własne państwo w dolinie Rodanu.

444-451 - Spór Eutychiański zakończony radą w Calcedonii w 451r. Oba te spory zadecydowały, że błędy względem pokrewieństwa ludzkiej i boskiej natury Chrystusa triumfowały.
  447r. - Mnich Eutyches, skrajny zwolennik poglądów patriarchy Aleksandrii Cyryla, twierdzi, że w Jezusie istnieje jedność dwóch natur: Boskiej i ludzkiej. Zostaje potępiony przez patriarchę Konstantynopola Flawiana. Nauki Eutychesa popierają cesarz i patriarcha Aleksandrii Dioskur.

  449r. - Biskup rzymski bez zgody innych biskupów przyjął tytuł prymatu, tj. pierwszeństwa jako papież Leon I.
  449r. - Manipulowany przez patriarchę Aleksandrii Dioskura, synod w Efezie, składa z urzędu patriarchę Konstantynopola Flawiana. Sprzeciw legatów papieża Leona I Wielkiego uznaje synod za nielegalny.

451-452 - Hunowie pod wodzą Attyli, uderza na Galię i Włochy, po przyjęciu okupu wycofują się za Dunaj.
  451r. - Zwycięstwo Hunów pod wodzą Attylli na Polach Katalaunijskich.

450r. - Śmierć Tychoniusza.

451r. - Sobór Chalcedoński.
  Sobór w Chalcedonii rozpoczyna spór patriarchy Konstantynopola (Nowy Rzym) z papieżem (biskupem patriarchatu Rzymu) o równość. Biskup Konstantynopola dostał wtedy tytuł patriarchy ekumenicznego (znaczy po grecku: patriarcha całego świata). Tytułu tego nie uznali biskupi rzymscy. Przyjmowano wtedy zasadę, że większa powaga Starego Rzymu i odległość papieża od intryg dworu cesarskiego w Nowym Rzymie, jak i znaczenie stolicy Piotrowej (gdyż uważano, że w Rzymie zasiadał Apostoł Piotr na tronie), stawiały papieża na stanowisku następcy Piotra. Sprzyjało to ambicji papieży, którzy już w szóstym stuleciu byli legalnie uznawani jako "głowa wszystkich świętych kościołów Bożych".
  Sobór określa naukę, że w Chrystusie Panu są dwie natury, boska i ludzka, bez pomieszania w jednej osobie połączone. Potępienie monoteletyzmu.
Dwa stronnictwa na soborze doszły do najwyższego nieporozumienia. Obrady były tak burzliwe, że specjalni komisarze i senatorowie nawoływali biskupów do porządku, nazywając hańbą ich ordynarne krzyki i kłótnie.
  Dzięki stanowczości papieża Leona I Wielkiego i zmianie na tronie cesarskim, zostaje rehabilitowany Flawian (były patriarcha Konstantynopola), a potępiony patriarcha Aleksandrii Dioskur. Przyjęte wyznanie wiary nie zadowala jednak stron sporu, dając przyczynę przyszłej schizmy monofizyckiej.
  Uchwalono Chalcedońskie wyznanie wiary:
  "Wyznajemy i jednozgodnie nauczamy jednego i tego samego Syna, naszego Pana Jezusa Chrystusa, doskonałego w Boskości, doskonałego w człowieczeństwie, prawdziwego Boga i prawdziwego człowieka, składającego się z rozumnej duszy i ciała; tej samej istności z Ojcem, na podstawie Boga jako Głowy i tej samej istności z nami, na podstawie człowieczeństwa; w wszystkich rzeczach nam podobnego, z wyjątkiem tylko grzechu; który był spłodzony z Ojca przed wszystkimi wiekami, na podstawie Boga jako Głowy; w ostatnich dniach ten sam urodził się, na podstawie człowieczeństwa, z Maryi Panny, Matki Boskiej dla nas i dla naszego zbawienia; którego należy uznawać za jednego i tego samego Chrystusa, Syna, Pana, Jednorodzonego w dwóch naturach, bez mieszaniny, zmiany, podziału lub rozłączenia; różnica natur nie została usuniętą przez to połączenie, a raczej właściwość każdej natury została zachowaną i utrzymaną w jednej osobie i w jednej hypostasis, tak, że nie jest On podzielony na dwie osoby, lecz jest jednym Synem, Słowem, naszym Panem Jezusem Chrystusem, jedną i tą samą osobą."
  451r. - Papież Leon I Wielki mocą swej władzy usuwa kanon 28 i w ten sposób ujawnia się suwerenna władza papieża. Umacnia się suwerenna władza papieska, niezależna od władzy świeckiej, ponieważ oparta na politycznym znaczeniu siedziby rzymskiej i sukcesji apostolskiej.

453r. - Hunowie tracą Nizinę Węgierską.

454r. - Wyrażenie Matka "Crystusa" (Xristo Tokos) zostało zamienione na "Boga Rodzica" (Teo Tokos).

455r. - Król Wandalów, Genzeryk, pomimo sprzeciwu papieża Leona I, zdobywa i ograbia Rzym, uprowadza wielką liczbę jeńców. Od tego czasu nazwa "wandal" stała się synonimem burzyciela i niszczyciela.
  455r. - Do Wandalów wyszedł papież Leon. Był on przybrany w odświętne szaty pontyfikalne, i tak się odezwał: "Strzeżcie się, ja jestem następcą Piotra Świętego, któremu Bóg dał klucze królestwa niebieskiego, którego bramy piekielne nie przemogą. Ja jestem żywym przedstawicielem Boskiej władzy na ziemi. Jestem cesarzem Chrześcijańskim, panującym w miłości, któremu wszyscy Chrześcijanie winni ulegać. Ja trzymam w swych rękach przekleństwa piekła i błogosławieństwa nieba. Ja uwalniam poddanych od uległości królom. Z prawa Boskiego, jakie posiadam wywyższam, lub odbieram trony i księstwa w Chrześcijaństwie. Strzeżcie się abyście nie sprofanowali dziedziczności, danej mi przez waszego niewidzialnego króla, zegnijcie karki wasze przede mną i błagajcie, by gniew Boży mógł być odwrócony."

455r. - Ostrogoci osiedlają się na Nizinie Węgierskiej i organizują wyprawy na Bałkany, aż do Konstantynopola.
  456r. - Wizygoci rozszerzają swoje terytorium panowania na Hiszpanię. Spychają oni Swebów na północno-zachodni skraj Półwyspu Iberyjskiego.

461-468 - Panowanie papieża Hilarego.

462r. - Ostrogoci ponownie podejmują przyjacielskie stosunki z cesarzem.
  465r. - Swewowie stają się arianami.

468-483 - Panowanie papieża Symplicjusza.

476r. - Wódz Herulów, Odoaker, obala Cesarstwo Zachodniorzymskie i ujarzmia papieża. Ostatni cesarz zachodniorzymski Romulus Augustulus, został pozbawiony władzy. Insygnia cesarskie odesłano do Konstantynopola.
  476r. - Upadek cesarstwa rzymskiego.

481r. - Klerykalizm i dwie natury w Chrystusie są szeroko omawiane.
  482r. - Cesarz Zenon załatwia polubownie sprawę dwóch natur, gdy stanowiły temat sporny pomiędzy biskupstwami w Konstantynopolu i Aleksandrii.
  483-492 - Panowanie papieża Feliksa II.
  484r. - Papież ustanawia zasady przeciwne zasadom cesarza Zenona i patriarchom w Konstantynopolu i Aleksandrii odnośnie dwóch natur w Chrystusie.

486-507 - Panowanie Chlodwiga, władcy Franków.
  486r. - Frankowie podbijają Galię.
  487r. - Rugijczycy (germańscy arianie) zostają podbici i wynarodowieni przez króla Herulów, Odoakra.
  487-493 - Na terenach Rugijczyków osiedlają się Longobardowie.
  488r. - Ostrogoci rozpoczynają podbój Italii, który kończą w 493r. Państwo Ostrogotów w Italii ze stolicą w Rawenie trwa aż do 552r.
  491r. - Król Ostrogotów, Teodoryk, pokonuje Herulów, a w 493r. morduje ich króla, Odoakra i do pewnego stopnia uwalnia papieża. Ostrogoci opanowują całe Włochy.

492-496 - Panowanie papieża Gelazego I.

493-508 - Wojny Longobardów z Herulami w Niemczech, zakończone zwycięstwem Longobardów.

496-498 - Panowanie papieża Anastazego II.

496r. - Pogański król Franków, Chlodwig, doznając niepowodzenia w walce z nieprzyjacielem, modli się do Boga chrześcijańskiego i odnosi zupełne zwycięstwo nad germańskimi Alamanami. Przyjmuje on chrześcijaństwo z Rzymu, w przeciwieństwie do większości Germanów, którzy przyjmowali arianizm.

498-514 - Panowanie papieża Symmacha. Jednoczesny wybór dwóch papieży.
  498r. - Panowanie papieża Wawrzyńca. Jednoczesne rządy dwóch papieży.

500r. - Słowianie przekraczają Łabę i Soławę, kolonizują Kotlinę Czeską, docierają do Alp i dolnego Dunaju.

501-505 - Panowanie papieża Wawrzyńca (powtórnie). Jednoczesne rządy dwóch papieży.

505r. - Król Ostrogotów, Teodoryk, pokonuje cesarza wschodniorzymskiego Anastazjusza.
  507r. - Król Franków, Chlodwig, zwycięża nad Wizygotami, którzy w większości wynoszą się do Hiszpanii za Pireneje.
  511r. - Po śmierci Chlodwiga postępuje rozdrobnienie państwa Franków.

514-523 - Panowanie papieża Hormizdasa.
  523-526 - Panowanie papieża Jana I.
  525r. - Starania są czynione, aby pogodzić papieża z cesarzem i patriarchą konstantynopolskim.
  526-530 - Panowanie papieża Feliksa III.

527r. - Początek panowania Justyniana Wielkiego 527-565 w Bizancjum. Jest to złoty wiek cywilizacji bizantyjskiej.

529r. - Powstaje pierwszy zakon, Benedyktów na Monte Cassino. Twórcą jest Benedykt, tworzący regułę zakonną kładącą nacisk na modlitwę i pracę.
  530-532 - Panowanie papieża Bonifacego II. Jednoczesny wybór dwóch papieży.
  530r. - Panowanie papieża Dioskura. Jednoczesny wybór dwóch papieży.
  533-535 - Panowanie papieża Jana II.

533-536 - Ogłoszenie Kodeksu Justyniana.
  533r. - Rzymski wódz Belizariusz pokonuje Wandalów w Afryce. Państwo Wandalów przestaje w 534r. istnieć.
  534r. - Rzymski wódz Belizariusz zajmuje Sardynię, Korsykę i Wyspy Balearskie, wjeżdża triumfalnie do Konstantynopola.
  534r. - Frankowie rozbijają Burgundów. Cesarstwo Burgundzkie przestaje istnieć.

535-536 - Panowanie papieża Agapita I.

535-555 - Cesarz bizantyński wyprawia swoich wodzów Belizariusza i Narzesa na podbój Włoch. Rozpoczynają się wojny gockie. Wizygoci są osłabieni wewnętrznymi sporami religijnymi katolików z arianami. Słabość tą chce wykorzystać cesarz bizantyński i postanawia odzyskać dla cesarstwa byłą prowincję rzymską.
  535r. - Rzymski wódz Belizariusz pobija we Włoszech Ostrogotów i zajmuje Sycylię.

536-537 - Panowanie papieża Sylweriusza.

536r. - Belizariusz odbija Rzym z rąk Ostrogotów.
  537r. - Rzymski wódz Belizariusz jest przez rok otoczony w Rzymie przez Ostrogotów.

537-555 - Panowanie papieża Wigiliusza.

539r. - Rzymski wódz Belizariusz pokonuje Ostrogotów.

Papież ma wolną rękę w Rzymie.
  539r. - Zostaje ustanowiona władza papieży i obowiązkowe odprawianie mszy. Papież wzniósł się we władzy tak wysoko, że mógł już wykonywać nie tylko najwyższą władzę w Kościele, ale i władzę świecką, choć na początku zaledwie widoczną.
  539r. - Athanasiańskie wyznanie wiary:
  "Ktokolwiek ma być zbawiony, przede wszystkim jest konieczne, aby wyznawał wiarę katolicką, której to wiary, jeżeli ktoś nie zachowuje w całości i bez zmazy, ten bezwątpienia zginie na wieki. A wiara katolicka jest taką:, że czcimy jednego Boga w Trójcy i Trójcę w Jedności; nie rozdzielając osób ani nie dzieląc istności. Albowiem jest jedna osoba Ojca, i Syna i Ducha Świętego jest jedna; chwała jest równa, majestat współwieczny. Jakim jest Ojciec, takim jest Syn i takim jest Duch Święty. Ojciec niestworzony, Syn niestworzony i Duch Święty niestworzony. Ojciec niepojęty, Syn niepojęty i Duch Święty niepojęty. Ojciec wieczny, Syn wieczny i Duch Święty wieczny. A jednak nie są oni trzema wiecznymi, lecz jednym wiecznym. Także niema trzech niepojętych, ani trzech niestworzonych, lecz jeden niepojęty i jeden niestworzony. Podobnie Ojciec jest wszechmogący, Syn wszechmogący i Duch Święty wszechmogący. A jednak nie ma trzech wszechmogących, lecz jeden wszechmogący. Tak i Ojciec jest Bogiem, Syn Bogiem i Duch Święty jest Bogiem. A jednak nie ma trzech Bogów, lecz jeden Bóg. Podobnie Ojciec jest Panem, Syn jest Panem i Duch Święty jest Panem. A jednak nie ma trzech Panów, lecz jeden Pan. Albowiem jak jesteśmy zmuszeni przez prawdziwość chrześcijańską do uznania, że każda osoba sama w Sobie jest Bogiem i Panem, tak też nie wolno nam na podstawie katolickiej religii mówić, że jest trzech Bogów lub trzech Panów. Ojciec z nikogo nie jest uczyniony, ani zrobiony ani stworzony, ani spłodzony. Syn jest jedynie z Ojca, nie zrobiony, nie stworzony tylko spłodzony. Duch Święty jest z Ojca i z Syna; ani zrobiony, ani stworzony, ani spłodzony, lecz wychodzący. Tak też jest jeden Ojciec a nie trzech Ojców; jeden Syn a nie trzech Synów; jeden Duch Święty, a nie trzech Duchów Świętych. A w Trójcy tej żaden nie jest ponad drugim ani za drugim; żaden nie jest większy ani mniejszy od drugiego. Ale wszystkie trzy osoby są współwieczne i współrówne. Jak też powyżej powiedziano, we wszystkich rzeczach należy czcić Jedność w Trójcy i Trójcę w Jedności.
  Kto tedy ma być zbawiony, musi myśleć o Trójcy. Co więcej, koniecznym jest dla wiecznego zbawienia, aby wierzył on także w wcielenie naszego Pana Jezusa Chrystusa. Właściwą wiarą jest wierzyć i wyznawać, że Pan nasz Jezus Chrystus, Syn Boży, jest Bogiem i człowiekiem. Bogiem z istności Ojca, spłodzonym przed światami; a człowiekiem z istności Swojej matki, narodzonym na świecie, doskonałym Bogiem i doskonałym człowiekiem, czyli składającym się z rozumnej duszy i ludzkiego ciała. Równym Ojcu, co do Jego naczelnictwa Bożego, ale niższy od Ojca, pod względem Swego człowieczeństwa. Który, chociaż jest Bogiem i człowiekiem, jednak nie jest dwoma, lecz jednym Chrystusem. Jednym nie przez przemianę Boga, jako Głowy, w ciało, lecz przez przyjęcie człowieczeństwa do Boskości. Jednym razem, nie przez zlanie istności, lecz przez jedność osoby. Albowiem, jeśli rozumna dusza i ciało stanowią jednego człowieka, tak Bóg i człowiek tworzą jednego Chrystusa. Który cierpiał dla naszego zbawienia, wstąpił do piekieł, zmartwychwstał trzeciego dnia po śmierci. Wstąpił na niebiosa; siedzi na prawicy Boga Ojca Wszechmogącego. Z stamtąd przyjdzie sądzić żywych i umarłych. Przy tem przyjściu wszyscy ludzie powstaną znowu w swych ciałach i będą odpowiadać za swoje uczynki. A ci, którzy dobrze czynili, pójdą na żywot wieczny, ci zaś, którzy źle czynili, na wieczny ogień. Taką jest wiara katolicka, bez której wiernego wyznawania żaden człowiek nie może być zbawiony. Chwała Ojcu i Synowi i Duchowi Świętemu. Jak było na początku, tak i teraz, i na wieki niech będzie, aż po świat bez końca. Amen."

Od 539r. wierni Pańscy byli zmuszeni do ukrywania się i przebywania w odosobnieniu (ukrycie i samotność, często bez możliwości na działalność publiczną). Sekta rzymsko-katolicka rozwijała papieskie błędy i zdobywała wielkie wpływy między władcami i prostakami. Wierni Pańscy byli coraz bardziej usuwani na mniej ważne i oddalone stanowiska. Pan przez zasady Jego Słowa i Opatrzności oznajmił swoim wiernym, aby oddalili się na odosobnione stanowiska.

W następnych latach (539-799) Arianizm umarł zupełnie, a ostatni naród ariański przeszedł na katolicyzm przed 700r. Spory tego okresu podzieliły istniejące sekty, przez co bardzo osłabło oddziaływanie małych prawd pozostawionych przez wiernych Pańskich. Te prawdy były przedstawiane ludziom przez wiernych, których coraz bardziej zmuszano do udania się w odosobnione miejsca. Stopniowo coraz bardziej powszechnie przedstawiane były błędy.

540r. - Persowie zdobywają Antiochię.
  541-542 - Wojska cesarstwa bizantyjskiego pod wodzą Narsesa ostatecznie rozbijają Ostrogotów i opanowują Italię.

542r. - Papież domaga się władzy od Ostrogotów.

W owym czasie największym królestwem w Europie zachodniej staje się państwo Franków.

543r. - Papież powiększa swoje aspiracje do władzy cywilnej.
  544-553 - Spór czy w Chrystusie znajdują się dwie natury czy też jedna, rozstrzygnięty na radzie w Konstantynopolu w 553r.

544r. - Ostrogoci odbijają część Włoch od Rzymian.

547r. - Ustanowiono 40-dniowy post.

549r. - Ostrogoci oblegają Rzym.
  552r. - Na stepach nadkaspijskich pojawiają się Awarowie, lud koczowniczy z Azji Środkowej, wyparty stamtąd przez cesarzy chińskich.
  552r. - Rzymski wódz Narses zwycięża Ostrogotów we Włoszech. Jednocześnie jest opanowana część południowa Hiszpanii i jest tam odtworzona administracja rzymska.

553r. - Sobór Konstantynopolitański II. Jest podjęta próba przywrócenia jedności z monofizytami.

554r. - Pobici Ostrogoci opuszczają Włochy i przestają istnieć jako naród. Włochami zarządza Narzes (553-568) jako egzarcha, tj. jako zarządca prowincji rzymskiej w imieniu cesarza bizantyńskiego.

554r. - Biskup Rzymu, poddany cesarza, staje się zgodnie z Kodeksem Justyniana sędzią, zarządcą finansowym i oficjalnym protektorem Rzymu.
  556-561 - Panowanie papieża Pelagiusza I.

556r. - Bizancjum łamie monopol Chin na produkcję jedwabiu po wykradzeniu jajeczek jedwabników.

561-574 - Panowanie papieża Jana III.
  563r. - Irlandzki opat, Kolumba, przybywa do Brytanii i rozpoczyna nawracanie Szkotów (umiera w 597r.).

567-568 - Awarowie zajmują Nizinę Węgierską i wypierają stamtąd Longobardów. Awarowie prowadzą wyprawy na okoliczne ziemie.
  567r. - Longobardowie wkraczają w alpejskie regiony Włoch i zamierzają podbić właściwe Włochy. Longobardowie są wypierani z dotychczas zajmowanych przez siebie terenów przez Awarów, dlatego zaczynają opanowywać Italię. Najazdy trwały do 574r.
  568r. - Ariańscy Longobardowie opanowali północne Włochy, a po 21 latach zdobywają prawie cały kraj, z wyjątkiem Rzymu. Zakładają państwo ze stolicą w Pawii (od nazwy Longobardów pochodzi dzisiejsza nazwa Lombardii).

570-632 - Życie i działalność Mahometa, głosiciela nowej religii na Półwyspie Arabskim. Głoszona przez Mahometa nowa religia, zwana islamem, czyli poddaniem się woli Bożej, stała się potężnym czynnikiem ideologicznym, jednoczącym świat arabski i dynamizującym go. Początkowo Mahomet założył państwo obejmujące znaczną część Półwyspu Arabskiego z miastami: Jatrib (nazwanym później Madinat an-Nabi, czyli Medyna - "miasto proroka") i Mekka. Następcy Mahometa, zwani kalifami, czyli zastępcami proroka, powiększyli obszar swego państwa i bardzo szybko doszło do konfliktu między islamem i chrześcijaństwem.

575-579 - Panowanie papieża Benedykta I.
  579-590 - Panowanie papieża Pelagiusza II.

582r. - Słowianie przekraczają Dunaj, najeżdżają i osiedlają się na Bałkanach. Bizancjum jest bezsilne.
  585r. - Państwo Swebów w północno-zachodniej części Półwyspu Iberyjskiego, po podbiciu przez Wizygotów, traci swą niepodległość.
  585r. - Egzarcha, urzędnik upoważniony przez cesarza, zaczyna sprawować bezpośrednią władzę nad Italią.
  587r. - Król Wizygotów, Rekader, i większość wizygockich możnowładców w Hiszpanii przyjęli katolicyzm. Wzrost politycznych wpływów biskupów hiszpańskich.

589r. - Arianizm Wizygotów zostaje obalony w Hiszpanii przez manipulacje papieża.
  590-604 - Panowanie papieża Grzegorza I Wielkiego. Doktor Kościoła. Wprowadził do liturgii chorał gregoriański. Uniezależnił się politycznie od Bizancjum. Prowadził i wspierał liczne misje i akcje dyplomatyczne na dworach germańskich. Skupił on w swym ręku władzę kościelną i faktycznie świecką nad Rzymem i okręgiem rzymskim. Stopniowo niezależnymi władcami środkowych Włoch stają się papieże.

591r. - Bizancjum uzyskuje część Armenii.

592r. - Ariański król Longobardów, Agilulf, chociaż się trzyma arianizmu, to stara się o pojednanie z katolikami.
  593r. - Papież Grzegorz I ustanawia wiarę w "czyściec", aby wzmocnić stan finansowy kurii papieskiej.
  593r. - Papież usiłuje nawrócić Longobardów przy pomocy ich królowej.
  597r. - Papież Grzegorz I wysyła pewnego zakonnika imieniem Augustyn w misji nawracania na rzymski katolicyzm Anglii. Tamtejsi biskupi i Anglo-Saksoni, którzy przyjęli chrześcijaństwo z Francji, odrzucili twierdzenia Augustyna o pretensjach papieskich do władzy nad klerem i ludem świeckim Anglii.

  600r. - Ustanowiono godzinki do "Matki Boskiej". Do obrzędów kościelnych wprowadzono łacinę.

  601r. - Augustyn z niepowodzeniem próbuje zjednać dla Rzymu walijskich biskupów.
  604-606 - Panowanie papieża Sabiniana.

606r. - Cesarz Fokas i jego poplecznicy uznają prymat papieski.
  606r. - Początek wojny Bizancjum z Persami, w której tracą Syrię, Palestynę i Egipt, a w 610r. dochodzi do oblężenia Konstantynopola.

607r. - Panowanie papieża Bonifacego III.
  608-615 - Panowanie papieża Bonifacego IV.

612-614 - Słowianie prowadzą najazdy na wybrzeże Dalmacji.

615-618 - Panowanie papieża Adeodata I.

619r. - Słowianie oblegają Konstantynopol.

619-625 - Panowanie papieża Bonifacego V.

622r. - Mahomet opuszcza Mekkę, gdzie jego wystąpienia spotkały się z nieprzychylnym przyjęciem, i udaje się do Medyny. Powstaje wspólnota islamska.
początek ery muzułmańskiej.
Mahomet organizuje koczowników i pasterzy z Półwyspu Arabskiego tworząc ogromne państwo arabskie.
  622r. - Bizancjum odzyskuje na Persach utracone tereny.
  623r. - Słowianie oblegają Konstantynopol.

625-638 - Panowanie papieża Honoriusza.

626r. - Awarowie w jednej z wypraw docierają aż pod Konstantynopol.
  630r. - Pierwsza walka między mahometanami a chrześcijanami koło Muty, w Syrii, ma zakończenie niezdecydowane.
  632r. - Śmierć Mahometa, który zdobył Mekkę i podporządkował sobie większą część Półwyspu Arabskiego.
  633r. - Mahometanie wtargnęli do Mezopotamii. W latach 633-643 Arabi podbijają Syrię, Mezopotamię, Persję, Egipt i Cyranejkę.

633-680 - Spór o to, czy w Chrystusie znajduje się jedna wola, czy też dwie, rozstrzygnięty na radzie w Konstantynopolu w 680r.
  633r. - Patriarcha Konstantynopola Sergiusz stara się pogodzić katolików z monofizytami za pomocą formuły, w której potwierdza jeden "modus działania" w Chrystusie. Zabrania mówienia o jednym czy dwu działaniach w Chrystusie, wskazując na to, że nie może być mowy o woli ludzkiej w ścisłym znaczeniu w Chrystusie.
  634r. - Papież Honoriusz I popiera poglądy patriarchy Konstantynopola Sergiusza i w liście oświadcza: "Wyznajemy jedną wolę w naszym Panu Jezusie Chrystusie ... Nie było w naszym Zbawicielu woli innej".

636r. - Arabowie (Mahometanie) zajęli Syrię.
  637r. - Saraceni (Arabowie) zdobywają Jeruzalem. Udaremniają opozycję patriarchy jeruzalemskiego, Sofroniusza, i jego kleru, co do poglądu monoteletów. Saraceni w ten sposób podbili i zniszczyli patriarchat w Jerozolimie. Wojska arabskie zajmują Palestynę i wypędzają Żydów z Jerozolimy. Arabski kalif Omar ogłosił Jerozolimę trzecim, co do ważności (po Mekce i Medynie) świętym miastem muzułmanów. Na gruzach żydowskiej świątyni Bożej w Jerozolimie buduje meczet.
  638r. - Saraceni (Arabowie) podbijają i niszczą patriarchat w Antiochii.

638-681 - Kryzys monotelecki.

  638r. - Cesarz Herakliusz ogłasza edykt Ekthesis, w którym nawiązuje do poglądów papieża Honoriusza I i patriarchy Konstantynopola Sergiusza. Ten edykt staje się podstawą monoteletyzmu (monos - jeden; thelos - wola). Z przyczyn politycznych zarządził on przymusowy chrzest Żydów. W ten sposób chciał sobie zagwarantować jedność państwa.

640r. - Saraceni podbijają i niszczą patriarchat w Aleksandrii. Arabowie zajmują Egipt, a w następnych latach całą północną Afrykę.

640r. - Panowanie papieża Seweryna.
  640-642 - Panowanie papieża Jana IV.
  640r. - Papież Jan IV odrzuca edykt cesarski Ekthesis, który odnosi się do monoteletyzmu.
  642-649 - Panowanie papieża Teodora I.

  647r. - Cesarz Konstans II wydaje edykt, tzw. "Typos" zakazujący sporów i nawołujący do powrotu do poprzedniego stanu przed zaczęciem się sporu monoteletańskiego, tj. ażeby nie nauczano ani o jednej woli Chrystusa, ani o dwóch - tym sposobem chce zignorować cały przedmiot.

649-655 - Panowanie papieża Marcina I.
  649r. - Papież Marcin I zwołuje synod laterański. Synod potępia monoteletyzm i wprowadza rozróżnienie pomiędzy wolą Boską a wolą ludzką w Chrystusie.

649-654 - Arabowie zajmują Cypr.

650r. - Powstanie grupy religijnej Paulicjan w Armenii i Syrii. Mieli doktrynę o charakterze dualistycznym, negowali dogmaty katolickie. Dali oni początek bogomilcom.
  653r. - Sobór biskupów w Toledo w Hiszpanii. Biskupi wypowiadają się w sprawach świeckich ograniczając władzę królów Wizygockich. Wstępujący na tron władca miał składać przysięgę, którą zobowiązywał się do opiekowania się kościołem katolickim i do prześladowania Żydów. Królowi zabroniono pozbywać się dóbr koronnych, które w całości mają przechodzić na następców, wybieranych każdorazowo przez możnowładców świeckich i duchownych.

653r. - Cesarz bizantyński nakazuje uwięzić papieża Marcina I, który umiera w 655r.
  653-661 - Za czasów króla Ariperta I, Longobardowie przyjęli katolicyzm, co przyspieszyło proces formowania się narodowości włoskiej. Ostatnia narodowość ariańska, tj. Longobardowie, przeszli na katolicyzm. Arianizm umarł zupełnie.

654-657 - Panowanie papieża Eugeniusza I.
  657-672 - Panowanie papieża Witaliana.
  664r. - Brytyjski Kościół przyjmuje metody rzymskie.
  672-676 - Panowanie papieża Adeodata.

674r. - Arabowie atakują Konstantynopol.

676-678 - Panowanie papieża Donusa.

676-677 - Pierwsza klęska Mahometan u wrót Kanstantynopola.

678-681 - Panowanie papieża Agatona. "Święty" papież Agaton twierdzi, iż jest nieomylnym i cudotwórcą. On to potępił nauki głoszone przez papieża (również nieomylnego) Honoriusza.
  680r. - Sobór Konstantynopolitański III. Cesarz Konstantyn IV Pogonatos zwołał sobór do Konstantynopolu (tzw. pierwszy sobór truliański) w celu obalenia monoteletyzmu. Potępiono monoteletyzm. Trzeci sobór powszechny w Kanstantynopolu stwierdza, że w Chrystusie istnieją dwie wole i potępia monoteletów, na czele z patrairchą Konstantynopola Sergiuszem i papieżem Honoriuszem I.
  Zaczęto używać krzyże jako godła - zalecono przedstawianie Chrystusa na krzyżu, cierpiącego, jednak z otwartymi oczami.
  680r. - Kościół Rzymsko-Katolicki rzuca klątwę na papieża Honoriusza, jako na "heretyka" za nauczanie ex katedra. Niezwykłość tego łączy się z faktem, że w 1870r. Sobór Watykański ogłosił nieomylność papieży ex katedra. Papież, który ogłosił Honoriusza "heretykiem" również ogłosił to ex katedra. Setki ksiąg napisano, by wyjaśnić tę sprawę duchowieństwu kościoła rzymsko-katolickiego.
  682-683 - Panowanie papieża Leona II.
  684-685 - Panowanie papieża Benedykta II.
  685-686 - Panowanie papieża Jana V.
  686-687 - Panowanie papieża Konona.
  687r. - Panowanie papieża Teodora.
  687r. - Panowanie papieża Paschalisa.
  687-701 - Panowanie papieża Sergiusza I.

687r. - Pepin z Heristalu jednoczy większość ziem Franków.

692r. - Zwołanie drugiego soboru truliańskiego - są poczynione pierwsze kroki w celu wywołania schizmy pomiędzy Wschodnim i Zachodnim Kościołem.

698r. - Arabowie zajmują Kartaginę, ostatnią twierdzę Bizancjum w Afryce.

701-705 - Panowanie papieża Jana VI.
  705-707 - Panowanie papieża Jana VII.
  708r. - Panowanie papieża Syzyniusza.

708r. - Arabowie kończą podbój Afryki Północnej.

708-715 - Panowanie papieża Konstantyna I.
  708r. - Nastał zwyczaj całowania nóg papieża.

711r. - Saraceni (Arabowie) urządzają wyprawę do Hiszpanii. Pobijają Wizygotów, których królestwo przestało istnieć. Do 714r. Arabowie kończą podbój państwa Wizygotów.
  711r. - Po długiej wojnie Arabowie zostali wyparci z Indii. Religii islamu została przeciwstawiona religia hinduska, która zaczęła dominować na buddyzmem w Indiach.

715-731 - Panowanie papieża Grzegorza II.
  717-787 - Spór, czy chrześcijanie mogą oddawać cześć religijną obrazom, czy też nie, rozstrzygnięty na radzie w Nicei w 787r.

718r. - Odparcie Arabów spod Konstantynopola.
  719r. - Arabowie wkraczają do Akwitanii.
  721r. - Saraceni po raz pierwszy napadają na Francję, w 732r. Frankowie powstrzymują ich dalszy pochód we Francji.

726-843 - W Bizancjum dochodzi do konfliktu na tle religijnym (cesarz wydaje dekret zakazujący kultu obrazów, niszczy się ikony i ilustrowane księgi, zamyka klasztory powodujące opór wśród mnichów i świeckich).
  Kryzys obrazoburczy w chrześcijaństwie wschodnim.

726r. - W Bizancjum, cesarz Leon III wydał dekret zakazujący oddawania czci obrazom. Gdy żołnierze zdejmowali znad bramy pałacu cesarza słynący cudami obraz z wizerunkiem Chrystusa, kobiety zaatakowały ich i zabiły oficera. Ujęte i stracone, zostały uznane pierwszymi męczennikami obrony świętych obrazów. W ten sposób rozpoczął się kryzys, który ogarnął całe imperium.

731-741 - Panowanie papieża Grzegorza III.

732r. - Karol Martel (Młot), władca Franków, zwycięża wojska arabskie pod Poitiers. Zostaje zatrzymany pochód Arabów. Od tego czasu zaczyna się wielka kariera jazdy rycerskiej.
  737r. - Wódz Franków, Karol Martel, wypędza Saracenów z Francji do Hiszpanii.
  741r. - Po śmierci wodza Franków, Martela, jego dwaj synowie, Karloman i Pepin Mały, dziedziczą królestwo Franków pomiędzy siebie (w 747r. Karloman zrzeka się swoich praw na rzecz swego brata).
  741-768 - Panowanie nad Frankami Pepina.

741-752 - Panowanie papieża Zachariasza. Papież Zachariasz zamiast nawracać niemieckich pogan na chrześcijaństwo, jak to czynił do tej pory, teraz zaczyna nawrócone Niemcy i Francję poddawać pod organizację, nauki i obrządki Rzymu. Papież Zachariasz okazał się wielkim sekciarzem, choć Rzymianie nazywają go "Apostołem Niemców". Francja i Niemcy uniżyły się pod nogi papieża, przypuszczalnego "następcy Apostoła Piotra".

741-752 - Podczas tego okresu korupcji papieskiej opierają się Adalbert (Frank), Klement (Szkot) i Wirgiliusz (Irlandczyk). W tym samym czasie istniał ruch anty-rzymski Franciszka, Klementa w Szkocji i Virgiliusa w Irlandii sprzeciwiający się czczeniu aniołów, świętych i relikwii, pielgrzymowaniu i spowiedzi. Twierdzili, że kapłaństwo wyobrażało tych, co byli poświęceni, i że powinno się chwalić Boga w duchu i prawdzie, co sprzeciwiało się rzymskiemu formalizmowi.
  Papież wydał na nich przekleństwo, a władze cywilne uwięziły ich, lecz szybko odzyskali wolność, choć nadal byli prześladowani.

749r. - Arabowie tracą nabytki w Galii.

751r. - Z rozkazu papieża, arcybiskup Moguncji Bonifacy, stojący na czele frankońskich misjonarzy w zachodniej Germanii, koronuje króla Franków Pepina Małego. Początek panowania Karolingów.
   Bonifacy ewangelizuje plemiona germańskie.

752r. - Śmierć papieża Zachariasza zbiega się z wygaśnięciem egzarchatu bizantyńskiego w Rawennie i z dojściem do władzy Pepina we Frankonii.
  752r. - Panowanie papieża Stefana.

752r. - Śmierć Adalberta.

752r. - Stłumienie ruchu Franciszka, Klementa i Virgiliusa.

752-757 - Panowanie papieża Stefana II. Zawarł sojusz z Frankami przeciw Longobardom i doprowadził do utworzenia Państwa Kościelnego.

753r. - Król Longobardów, Aistulf, żąda od papieża poddania się. Rzym jest ostatnim miastem we Włoszech nie zajętym przez Longobardów. Papież odmawia i prosi (754r.) króla Franków, Pepina Małego, o pomoc i ochronę przed Longobardami, którzy zajęli już egzerchat raweński i zagrażają Rzymowi.
  754r. - Cesarz bizantyński Konstantyn V zwołuje synod w Konstantynopolu, który potępia kult obrazów jako przejaw bałwochwalstwa i nakazuje ich zniszczenie.
  754-756 - Pepin, król Franków, wyrusza do Włoch i pobija Longobardów.
  756r. - Pepin darowuje papieżowi Rawenę i okręg rzymski, które stają się częścią posiadłości papieskich. Papież zdobywa władzę świecką.

Powstaje świeckie Państwo Kościelne.

757-767 - Panowanie papieża Pawła I.
  767-769 - Panowanie papieża Konstantyna.
  768r. - Panowanie papieża Filipa. Równoczesne rządy dwóch papieży.
  768-772 - Panowanie papieża Stefana III.

768r.- Pepin umiera, a królestwo Franków jest dzielone pomiędzy jego synów Karola Wielkiego i Karlomana (w 771r. Karol Wielki po śmierci brata zostaje jedynym królem frankońskim).
  768-814 - Panowanie nad Frankami Karola Wielkiego. Prowadzi on liczne wojny przeciw Sasom, Longobardom, Wizygotom, Awarom, Słowianom i Arabom.

772-795 - Panowanie papieża Hadriana I.

773r. - Frankowie rozpoczynają wojnę z Longobardami.
  774r. - Karol Wielki, król Franków, rozbija Longobardów i czyni papieża swoim wasalem nad okolicami Raweny.

782-799 - Spór, czy Chrystus jako ludzka istota był takim samym prawdziwym synem Bożym jak jest teraz w Boskiej postaci, rozstrzygnięty na narodowym synodzie Franków w Aachen w 799r.
  783r. - Nakazano czczenia obrazów, tzw, "świętych" obrazów.
  787r. - Sobór Nicejski. Próba zakończenia sporu o kult obrazów w kościele wschodnim. Pod wpływem cesarzowej Ireny, sobór przywraca kult obrazów.

791-795 - Karol Wielki, król Franków, rozbija państwo Awarów na Nizinie Węgierskiej.
  792r. - Karol Wielki ogłasza "Libri Carolini", czyli ogłasza się zwierzchnikiem całego zachodniego chrześcijaństwa.

795-816 - Panowanie papieża Leona III.

799r. - Na sześciodniowej debacie w Aachen, ostatni wódz antykatolicki Felix von Urgel z Hiszpanii, wyrzekł się swoich poglądów i przyjął katolicyzm. Katolicyzm jest wszechpanującą religią w Europie, a głową kościoła rzymsko-katolickiego jest papież, który rządzi klerem i laikatem w całej Europie.

W tym momencie upadły ostatnie sekty nieortodoksyjne tego okresu, które wcześniej dostarczały pokarmu i wsparcia wiernym Pańskim. Następni reformatorzy byli już trójcowyznawcami (od 539r. do około 1540r.).

--------------------------------------------------

    CIĄG DALSZY HISTORII KOŚCIOŁA: 799-1309 - Okres Tiatyrski