1309 - 1479 r.     (Obj.3:1-6)

Okres Sardeski - "Sardech" znaczy "pozostałość" (Prawdy), to, co pozostało, jak gdyby wskazywało na bezużyteczną resztkę, coś, z czego uszło życie lub zalety. Nominalny kościół w tym okresie stwarzał pozory, że jest tym, czym w istocie nie był, posiadał kształt pobożności bez jej mocy. A zatem Sardes było tym, co pozostało, "resztkami" prawdziwego Kościoła, który od tego czasu został wypędzony na puszczę. Prześladowania zawsze rozwijały energię Kościoła. Kiedy prześladowania zaczęły słabnąć, gorliwość wielu stygła. Był to czas początku reformacji przeciw odstępczemu systemowi, wykonywana przez jednostki, i trwał ten okres przez okres 170 lat. Kościół nominalny nie będąc skłonnym do "czuwania", został zaskoczony przez tą reformację. Praca reformatorska rozpoczęta w tym okresie doprowadziła do sparaliżowania zarówno władzy, jak i doktryn papieskich. Okres Sardeski miał 4 członków gwiezdnych.
  "Anioł" Obj.3:1, czyli członkowie gwiezdni okresu Sardeskiego:
(1). Marsyliusz (1270-1343); (2). Tauler (1300-1362); (3). Wiklif (1320-1384); (4). Huss (1369-1415).
  W okresie Sardeskim odbywała się reforma Kościoła Katolickiego w głowie i członkach, i na tym tle doszło do przesiewania przez silne i złe wysiłki jednostek, władców, uniwersytetów i trzech ogólnych zjazdów próbujących zreformować chrześcijaństwo - reformizm.

W 1309r. zaczęła się opozycja religijna przez jednostki przeciw papiestwu. Marsyliusz był pierwszym wiernym Pańskim, do którego po wielu latach, przyszło Słowo Pańskie, ażeby wystąpił na scenę działalności reformatorskiej przed Europejskimi Panującymi.

1309r. - Marsyliusz rozpoczyna swoje dzieło(1309-1328) reformacji. Szczyt tej pracy przypada na 1324r. Jego współpracownicy to Jan z Jandun, Michał z Ceseny (generał nad franciszkańskimi mnichami) i Wilhelm Occam (mnich franciszkański). Bronili oni praw państwowych i kościelnych przeciwko wszechwładzy Papiestwa. Marsyliusz napisał książkę, rozpowszechnianą od 1324r. pt. "Obrońca Pokoju", która do dziś jest wzorem przeciwko papieskiej pretensji do władzy w kościele i państwie. Reformacja tego czasu przekonuje panujących, że winę za zepsute warunki w Kościele, Państwie i kołach towarzyskich, nie ponoszą reformatorzy zwani "heretykami", lecz poddanie się władz cywilnych pod twierdzenia papieskie, które są niebiblijne i nierozumne, i to one są główną przyczyną zepsucia. Rozpoczyna się stopniowe oczyszczanie prawdziwego Kościoła, począwszy od czynności Marsyliusza aż do 1846r. Od 1309r. prawdy podawane przez jednostki do 1521r., a następnie przez religijne sekty, zaczęły zabijać religijne pretensje papiestwa.
  1309r. - Marsyliusz z Padwy występuje jako reformator przeciw papieskiej kontroli państwa.

1309-1377 - Zdominowanie papiestwa przez królów francuskich. Papiestwo przenosi się z Rzymu do Avignonu we Francji, będąc poddane pod wpływ królów francuskich. Papież Klemens V przenosi swoją siedzibę z Rzymu do Awinionu we Francji. Początek tzw. "niewoli awiniońskiej" papieży od 1309r. do 1377r. Jest to okres upadku znaczenia politycznego papieży oraz okres wzrastającego rozprzężenia w Kościele.

1311-1312 - Sobór Viennejski. Rozwiązanie zakonu templariuszy pod naciskiem króla Francji, Filipa IV.
  1311r. - Augustinus Triumfus pisze w obronie papieża, a przeciw królowi Francji, Filipowi IV. Papież Klemens V jako pierwszy ukoronował się potrójną koroną (tzw. tiarą).

1312r. - Marsyliusz z Padwy zostaje rektorem uniwersytetu w Paryżu.

1314-1347 - Panowanie króla niemieckiego i cesarza świętego cesarstwa rzymskiego narodu niemieckiego od 1328r. Ludwika IV Bawarskiego. Od 1322r. był w konflikcie z papieżem Janem XXII, który dążył do zapewnienia sobie prawa decydowania o obsadzie tronu niemieckiego.
  1315r. - W bitwie pod Morgarten austriacka ciężka jazda rycerska zastaje rozbita przez szwajcarską piechotę. Zaczyna się schyłek epoki ciężkiej jazdy.

1316-1334 - Panowanie papieża Jana XXII. Przekazał swym krewnym 25 milionów talarów w złocie. Rządzi on z Awinionu - "niewola awiniońska".

1318r. - Do Polski przybywają dwaj papiescy inkwizytorzy, którzy palą na stosie za herezję tych, którzy twierdzą, że papież i kler powinni żyć skromnie i w ten sposób sprzeciwiali się płaceniu na papiestwo.
  1319-1321 - Poborcy papiescy zbierają w Polsce od chłopów: 675,5 grzywien srebra i 14 grzywien złota.

1320-1384 - Życie i działalność Wiklifa.

1322-1324 - Poborcy papiescy zbierają w Polsce od chłopów: 974 grzywien srebra i 26 grzywien i 8 skojców złota.

1324-1328 - Marsyliusz z Padwy wydaje dzieło pt. "Defensor Pacis" (Obrońca Pokoju), broniąc Ludwika Bawarczyka przed papieżem Janem XXII. Spór obejmuje Włochy, Francję i Niemcy wielce kompromitując papiestwo.

1325-1328 - Poborcy papiescy zbierają w Polsce od chłopów: 831 grzywien srebra i 15 grzywien i 8 skojców złota.
  1325r. - Polska zawiera przymierze z Litwą skierowane przeciw Krzyżakom.
  1326r. - Polsko-litewski najazd pustoszy i łupi Brandenburgię aż po Frankfurt nad Odrą.

1326r. - Bulla papieża Jana XXII ogłasza powiązanie czarów z herezją, a zatem obie podlegają inkwizytorom.

1327-1332 - Wojna Polski z Krzyżakami o Pomorze.

1328-1330 - Panowanie papieża Mikołaja V. Jednocześnie panuje dwóch papieży. Jego wybór wynikał z walki o władzę. Cesarz Ludwig IV chciał pozbawić władzy papieża Jana XXII z Awignionu, dlatego polecił wybrać papieża Mikołaja V. Po zwycięstwie papieża Jana XXII, papież Mikołaj V musiał stawić się przed papieskim konsystorzem z pętlą na szyi, i upokorzony zrezygnował z urzędu.

1329r. - Wyprawa krzyżowa przeciw Litwie. Organizatorem jest król Czech, Jan Luksemburski. Najazdy krzyżaków w celu opanowania Żmudzi i jednoczesnego najazdu na Wielkopolskę.
  1330r. - Turcy odbierają Azję Mniejszą Bizancjum.
  1333-1370 - Panowanie w Polsce Kazimierza II Wielkiego.

1334-1377 - Pięć pontyfikatów awiniońskich. Ich wspólną cechą jest to, że papieżami są Francuzi.
  1334r. - Panowanie papieża Benedykta XII. Rządzi on z Awinionu - "niewola awiniońska".
  1335-1342 - Panowanie papieża Benedykta XII. Ponowny wybór na papieża. Rządzi on z Awinionu - "niewola awiniońska".

1335-1342 - Poborcy papiescy zbierają w Polsce od chłopów: 5 278 grzywien srebra i 6 skojców, 1 denar i 16 grzywien złota.
  1337-1453 - Stuletnia wojna Francji z Anglią, wybuchła w związku z rywalizacją obu krajów o Flandrię, oraz o roszczenia króla angielskiego do praw do tronu francuskiego.
  1340-1377 - Ekspansja Polski i Litwy na Ruś. Do 1349r. Polacy zajmują Ruś Halicką i część Wołynia.

1342r. - Marsyliusz z Padwy stoi w obronie prawa władzy świeckiej do unieważniania związków małżeńskich przez udzielanie rozwodu i prawa zezwalającego w niektórych wypadkach na powtórne wejście w związek małżeński.

1342-1352 - Panowanie papieża Klemensa VI. Rozmiłowany był w przepychu dworskiego życia i był zbyt szczodry w rozdawaniu dóbr i nadań oraz zanadto kochał swoich krewnych. Kochał luksus, sztukę i piękne kobiety. Kupił miasto Awignion i wybudował w nim okazały pałac, miasto uczynił ośrodkiem sztuki przyciągającym piękne kobiety. Rządzi on z Awinionu - "niewola awiniońska".

1343r. - Śmierć Marsyliusza.

1343r. - Polacy odzyskują od Krzyżaków Kujawy w zamian za Pomorze Gdańskie.
  1345-1348 - Wojna Polski z Czechami o Śląsk, który przechodzi pod panowanie czeskie.
  1346r. - Klęska Francuzów w bitwie z Anglikami pod Crecy. Angielscy łucznicy rozbijają francuską jazdę rycerską, która uparła się, aby atakować łuczników frontalnie. Kończy się epoka dominacji konnicy rycerskiej.
  1346-1378 - Panowanie króla niemieckiego i cesarza świętego cesarstwa rzymskiego narodu niemieckiego od 1355r. Karola IV. W "złotej bulli" określił sposób wyboru króla niemieckiego przez kolegium 7 elektorów (książąt Rzeszy) oraz arcybiskupów. Usankcjonował on rozdrobnienie cesarstwa.

1347-1350 - Jan Tauler pisze, głosi i sprawuje różne prace w służbie Bożej w Strassburgu, pomimo papieskiego interdyktu, czyli klątwy kościelnej, rzuconej na to miasto. Sprzeciwia się to papieskim teoriom, odnoszącym się do klątw kościelnych.

1348r. - Powstanie uniwersytetu w Pradze, najstarszego w Europie Środkowej.
  1348-1350 - Epidemia dżumy, tzw. "czarna śmierć", w czasie której wymarła prawie 1/3 ludności Europy.
  1350-1358 - Polacy z Litwinami opanowują Wołyń.

1352-1362 - Panowanie papieża Innocentego VI, popierał przede wszystkim swoich rodaków z prowincji Limousine. Rządzi on z Awinionu - "niewola awiniońska".

1353r. - Początek podboju Bałkanów przez Turków. Turkowie Osmańscy to pierwotnie pasterze ze stepów Azji Środkowej (Turkiestan), często fanatyczni muzułmanie.
  1356r. - Turcy lądują na Półwyspie Bałkańskim i opanowują Trację.
  1356r. - Złota Bulla cesarza Karola IV Luksemburskiego regulująca sposób wybierania cesarzy.

1361r. - Śmierć Taulera.

1362-1370 - Panowanie papieża Urbana V. Rządzi on z Awinionu - "niewola awiniońska".

1362r. - Turcy podbijają wschodnią i południową Macedonię.
  1363-1365 - Turcy narzucają swoją zwierzchność Bułgarii.
  1364r. - Powstanie uniwersytetu w Krakowie, najstarszego w Polsce.
  1365-1368 - Polacy opanowują na Rusi ziemie wałecką, drahimską i inne.

1365r. - Papież Urban V domaga się od Anglii dalszego wypłacania mu czynszu lennego w sumie 1000 marek.

1366r. - Wiklif występuje przeciw wypłacaniu czynszu lennego papieżowi.

1366r. - W Ameryce, w Meksyku powstaje państwo Azteków.

1367-1369 - Wiklif atakuje żebrzących mnichów coraz silniej i z dobrym skutkiem.
  1369-1415 - Życie i działalność Hussa.
  1369-1377 - Wzrasta opozycja Wiklifa do papieża, dworu papieskiego i do mnichów. Pisze przeciw nim z coraz większą siłą, za co otrzymuje pochwały od ludności i od króla.

1370-1378 - Panowanie papieża Grzegorza XI. Rządzi on z Awinionu - "niewola awiniońska". Był bratankiem papieża Klemensa VI. Na rozkaz papieża kardynał Robert z Genewy dokonuje masakry buntującej się Ceseny, giną 4 tysiące osób. Jest to odebrane we Włoszech jako "pierwsze przywitanie papieskie" Grzegorza XI. Kardynał Robert z Genewy został później papieżem Klemensem VII.

1370-1382 - Panowanie w Polsce Ludwika Węgierskiego.
  1370r. - Litwa zagarnia ziemię włodzimierską.
  1376-1377 - Wojna polsko-litewska o Ruś Czerwoną. Polacy zajmują ziemię chełmską i bełską.

1377r. - Ulegając naciskom Rzymian i całego świata chrześcijańskiego, papież Grzegorz XI powraca do Rzymu, witany entuzjastycznie jako "zbawca Kościoła". Powrót papiestwa z Avignionu do Rzymu. Schizma papieska 1378-1417. Siódmy z kolei papież awinioński Grzegorz XI wraca do Rzymu, gdzie rychło umiera w 1378r.

1377-1392 - Za panowania króla angielskiego Ryszarda II, uznano na mocy prawa za przestępstwo podtrzymywanie władzy papieskiej lub jakiejkolwiek innej obcej w Anglii.

1378-1384 - Wyklif broni angielskiego króla, parlamentu i ludu przed papieskimi roszczeniami. W październiku 1378r. Wyklif dał pierwszy atak na transubstancjację jako przeciwną okupowi. Tłumaczy Biblię na język angielski i umiera w 1384r.

W 1378r. wierni Pańscy zdołali częściowo przekonać cywilne władze Europy, iż niebiblijne, nierozumne i niefaktyczne roszczenia papiestwa były główną przyczyną zepsutych warunków w Kościele, Państwie i kołach towarzyskich. Reformatorzy mieli przy tym wielką trudność, gdyż ciężko im było przekonać cywilne władze o swojej własnej niewinności, ponieważ władcy byli zwiedzeni przez partię papieską, że "heretycy" byli przyczyną złego w chrześcijaństwie.

1378-1417 - Powstanie wielkiej schizmy papieskiej, gdzie panowało naraz dwóch, a chwilowo nawet trzech papieży. Zaczęło się w 1378r. od wybrania przez kardynałów włoskich pod naciskiem ludu rzymskiego papieża Włocha Urbana VI, a przez kardynałów francuskich papieża Francuza Klemensa VII (rezydował w Awinionie).
  1378-1394 - Panowanie papieża Klemensa VII prowadzi hulaszcze życie w Awignonie, kosztem bezwzględnych podatków nakładanych na ludność Francji. Jest on papieżem panującym w Awinionie.
  1378-1389 - Panowanie papieża Urbana VI. W 1378r. opuszcza go trzynastu kardynałów, którzy ogłaszają, że jest "wybranym gwałtem antychrystem, diabłem, renegatem, tyranem i kłamcą". Więzi i torturuje za to kardynałów. Wielu uważa go za chorego umysłowo. Jest on papieżem panującym w Rzymie.

Czego nie udało się dokonać reformatorom, tego dokonała wielka papieska schizma. Chrześcijaństwo zostało nawiedzone straszliwym widowiskiem, w którym dwóch lub trzech papieży spierało się z sobą, posługując się przy tym kłamliwą dyplomacją, poparciem różnych państw i wpływowych osób. Papieże odsłaniali przy tym podłość drugich papieży, a ich nikczemność stała się widoczna dla wszystkich. Reformatorzy wołali do panujących władz cywilnych, aby uczynili reformy. A panujący przekonali się, że była tego wielka potrzeba, i stopniowo w całym chrześcijaństwie wprowadzono reformy.

1379r. - Powstanie uniwersytetu w Erfurtcie, najstarszego w Niemczech.
  1380r. - Dymitr Doński pokonuje Tatarów w bitwie na Kulikowym Polu.
  1380r. - Parlament francuski zabrania jakiegokolwiek zajmowania się chemią - jej autorzy powołali się na dekret papieża Jana XXII.
  1382-1384 - W Polsce bezkrólewie. Pertraktacje możnych z Węgrami i Litwinami.

1384r. - Śmierć Wyklifa.

1384-1399 - Panowanie w Polsce Jadwigii.

1386r. - Papież przyjmuje proszącego o pomoc cesarza Bizancjum Jana Paleologa.

1386r. - Unia polsko-litewska w Krewie, Jagiełło zostaje królem Polski.
  1386-1434 - Panowanie w Polsce Władysława II Jagiełły.
  1387r. - Litwa przyjmuje chrześcijaństwo z Rzymu.

1389-1404 - Panowanie papieża Bonifacego IX. Sprzedał Krzyżakom miasto Rygę, mimo sprzeciwy arcybiskupa ryskiego, za 15 tysięcy czerwonych złotych. Ryga nie była przy tym własnością papieża. Procesy o Rygę trwały przez przeszło 50 lat. Jest on papieżem panującym w Rzymie.

1389r. - Turkowie pokonują Serbów w bitwie na Kosowym Polu.
  1389-1399 - Mongołowie podbijają Indie, dokonując strasznych rzezi i zniszczeń. Indie zostają bardzo osłabione.

1391-1415 - Jan Huss staje do reformy doktryn, organizacji i praktyk w Czechach około linii biblijnej, będąc pobudzonym przez pisma Wiklifa. Wyklif i Huss odnieśli się do ludu i panujących wzbudzając ogólne poczucie potrzeb reform. Lud jednak nie chciał przyjąć reform.

Panujący dostrzegali i ze wstydem uznawali zepsucie w porządku i życiu Kościoła. Powstały dwie partie reformacyjne: 1). partia (biblijna) domagająca się reformy biblijnej w naukach, organizacji i praktyce; 2). partia (klerykalna) domagająca się powierzchownej reformy w życiu, przy pozostawieniu nauk, organizacji i praktyk Rzymu bez zmian.

Partia klerykalna widziała, iż papieże i kolegium kardynałów są największą przeszkodą w drodze do wprowadzenia reform. Mając poparcie władz cywilnych (królów i cesarzów) czynili największe wysiłki do reformy na ogólnych synodach (1) w Pizie 1409-1412, (2) w Konstancji 1414-1418 i (3) w Bazylei 1421-1449. Jednak wysiłki partii klerykalnej były bezowocne. Nie chcąc zreformować rzymskich nauk, organizacji i praktyk, ograniczyli się wyłącznie do zreformowania papieskiej wszechwładzy i moralności papieży oraz kleru. Chytrość papieży i kardynałów zniweczyła wszystkie wysiłki partii klerykalnej. Papieże postępowali przy tym w coraz większe zepsucie.

1391-1402 - Wieloletnie oblężenie Konstantynopola przez Turków. Uderzenie Mongołów na Turcję od strony Azji Środkowej powstrzymało Turków w Europie na ponad 20 lat.
  1391-1396 - Polacy odzyskują Kujawy i ziemię wieluńską.

1394-1423 - Panowanie papieża Benedykta XIII. Jest on papieżem panującym w Awinionie.

1396r. - Wyprawa krzyżowa przeciw Turkom. Organizatorem jest Zygmunt Luksemburski, król Czech i Węgier, w celu oddalenia zagrożenia tureckiego. Zwycięstwo Turków osmańskich nad rycerstwem europejskim w bitwie pod Nikopolis, gdzie tureccy janczarowie roznoszą konne rycerstwo.
  1397r. - Unia Kalmarska łącząca królestwa Danii, Norwegii i Szwecji.
  1400-1401 - Wyprawy krzyżackie na Litwę.

1400-1412 - Huss, będąc profesorem teologii na uniwersytecie w Pradze, księdzem i kaznodzieją, pracuje przez kazania, wykłady, debaty i pisma przeciwko błędom i złym praktykom rzymskiego Kościoła. Domagał się konfiskaty majątków kościelnych i powrotu kleru do ewangelicznego ubóstwa. Walczył również o prawa języka czeskiego w Kościele.

1404-1406 - Panowanie papieża Innocentego VII. Jest on papieżem panującym w Rzymie.
  1406-1415 - Panowanie papieża Grzegorza XII. Jest on papieżem panującym w Rzymie.
  1408r. - Synod w Oxfordzie zakazuje laikatowi posiadania Pisma Świętego pod najsurowszymi karami.

1409-1411 - Wielka wojna Polski z Zakonem Krzyżackim, zaczęta przez zajęcie ziemi dobrzyńskiej i Bydgoszczy przez Krzyżaków.

1409-1412 - Sobór powszechny w Pizie, zwołany w celu przywrócenia jedności w Kościele. Ponieważ ani papież rzymski, ani awinioński, nie chcieli zrzec się władzy, wybrano nowego papieża Aleksandra V. W ten sposób na czele Kościoła stało trzech papieży nie uznających się nawzajem.
  1409-1410 - Panowanie papieża Aleksandra V. Panował on z Pizy.
  1410-1415 - Panowanie papieża Jana XXIII. Panował on z Pizy. Na soborze w Konstancji w 1415r. publicznie udowodniono mu 55 ohydnych i zbrodniczych zarzutów, takich jak wszeteczeństwo, łupiestwo, zgładzanie niewinnych ludzi, gwałty, cudzołóstwo, świętokupstwo, itd. Oświadcza on przed soborem, że gotów jest ustąpić w zamian za dożywotnią rentę kardynalską powiększoną o dożywotnią rentę w wysokości 30 tysięcy czerwonych złotych rocznie.

1410-1437 - Panowanie króla niemieckiego i cesarza świętego cesarstwa rzymskiego narodu niemieckiego od 1433r. Zygmunta Luksemburskiego.
  1410r. - Bitwa pod Grunwaldem - ostatnia wielka bitwa średniowiecznego rycerstwa. Polacy i Litwini pobijają Krzyżaków.
  1411r. - Krzyżacy oddają Litwie Żmudź, Polsce ziemię dobrzyńską.

1411r. - Huss zostaje wygnany z Pragi.

1413r. - Papież Jan XXIII i cesarz niemiecki Zygmunt Luksemburczyk podejmują decyzję o zwołaniu soboru do Konstancji.

1414r. - "Wojna głodowa" Polski z Zakonem Krzyżackim, w czasie której Krzyżacy zamykają się w zamkach, ogołacając okolice z żywności.

1414-1418 - Sobór Konstancjeński. Sobór w Konstancji zwołany w celu zakończenie wielkiej schizmy w Kościele zachodnim. Sobór radzi nad reformą Kościoła, papiestwa i członków, oraz nad pozbyciem się panowania trzech papieży. Przyjęcie zasady wyższości soboru nad papieżem. Potępienie husytyzmu i wiklifizmu. Papieżem wybrany zostaje w 1417r. Marcin V. Jego siedzibą był Rzym.
  1415r. - Sobór w Konstancji składa z tronu papieża Jana XXIII. Papież rzymski Grzegorz XII z godnością abdykuje. Papież awinioński Benedykt XIII odmawia podporządkowania się, ale zostaje opuszczony przez władców uznających jego abediencję. dekrety soborowe potwierdzają legalność soboru i jego supremację nad papieżami.
  1415r. - Polska delegacja na soborze w Konstancji broni poglądu, że pogan nie należy nawracać siłą. Wystąpienie Polaka, Pawła Włodkowica na soborze w Konstancji z traktatem "O władzy papieża i cesarza nad niewiernymi", potępiającym ostro nawracanie mieczem i stwierdzającym, że każdy naród (nawet pogański) ma prawo do pokojowego istnienia.

1415r. - Klęska Francuzów w bitwie z Anglikami pod Azincourt. Angielscy łucznicy po raz kolejny rozbijają francuską jazdę rycerską. Przewaga Anglików w wojnie stuletniej.

1415r. - Huss udaje się na wezwanie soboru do Konstancji, aby bronić słuszności swych poglądów. Został jednak wbrew "listowi żelaznemu" cesarza aresztowany. Huss ponosi śmierć męczeńską na stosie z wyroku soboru w Konstancji. Sobór ten potępia również nauki głoszone wcześniej przez Wiklifa.
  1417r. - Husyci ogłaszają cztery artykuły praskie: prawo głoszenia kazań przez świeckich, komunia pod dwoma postaciami dla wiernych, sekularyzacja dóbr kościelnych, karanie grzechów śmiertelnych przez władzę świecką. Powstały dwa nurty husytyzmu: umiarkowany (kalikstyni) i radykalny (taboryci).

1417r. - Sobór w Konstancji składa z tronu papieża Benedykta XIII i wybiera Marcina V, który wraca do Rzymu.
  1417-1431 - Panowanie papieża Marcina V. Od początku panowania jego głównym zadaniem było wzbogacenie swej rodziny i wzmocnienie jej wpływu. Jego brat Giordano otrzymał księstwo Amalfi, Venosy i Salerno, drugi brat Wawrzyniec otrzymał hrabstwo Alba, stryjeczny brat Marcin otrzymał hrabstwo Celano, itd. Przywrócił potęgę i prawa papiestwa po wielkiej schizmie.

1419r. - Kolejna wojna polsko-krzyżacka.
  1419-1436 - Wojny husyckie. Męczeńska śmierć Jana Hussa wywołała wzburzenie w Czechach. Zaczęto usuwać księży sprzyjających papiestwu, a kościoły przekazywać duchowieństwu uznającemu naukę Hussa. Nastąpiła powszechna sekularyzacja majątków kościelnych. Cesarz i papież zorganizowali pięć krucjat przeciw husytom, zakończone zdławieniem ruchu husyckiego.
  1420r. - Piechota czeskich husytów, walcząca w ruchomym taborze i używająca broni palnej, rozbija rycerstwo cesarza i czeskich katolików w bitwie pod Witkową Górą. Wprowadzenie broni palnej na pole bitwy kończy ostatecznie epokę rycerstwa.
  1420r. - Husyci czescy proponują objęcie przez Jagiełłę, króla Polski, tronu w Pradze. Propozycja zostaje odrzucona.

  1420-1489 - Życie i działalność Wessela.

  1421-1434 - Wyprawy krzyżowe przeciw husytom.
  1422r. - Kolejna wojna polsko-krzyżacka.
  1422r. - Początek zamorskich wypraw Portugalczyków: przylądek Bojador (1436r. Gil de Villalobos), przylądek Zielony (1446r.), Zatoka Gwinejska (1461r.), Kongo (1483r.), przylądek Dobrej Nadziei (1488r.), Afryka Płd.-Wsch. (1497-1499).
  1422-1461 - Za panowania króla angielskiego Henryka VI zakazano papieżowi i wszystkim innym książętom wtrącać się we wszelkie sprawy Anglii.

1423-1429 - Panowanie papieża Klemensa VIII. Jest on papieżem panującym w Awinionie.

1424r. - Piechota czeskich husytów rozbija rycerstwo cesarza w bitwie pod Maleszowem.
  1424r. - W Polsce edykt królewski przeciw husytom, zakazuje między innymi handlu z Czechami.

1425-1430 - Panowanie papieża Benedykta XIV. Jest on papieżem panującym w Awinionie. Równocześnie panuje dwóch papieży awiniońskich i jeden papież rzymski.
  1428r. - Rzymskokatolicy wykopują szczątki Wiklifa, palą je, a popioły wrzucają do rzeki Swift. Jest to wyjątkowo ostry przejaw nienawiści religijnej panującej w Europie. Taki owoc wydaje inkwizycja i brak powszechnej oświaty.
  1429r. - Sobór generalny w Sienna oświadcza, że przyczyną rozpowszechniania się herezji byłą opieszałość inkwizycji.

1429r. - Joanna d`Arc przybywa na odsiecz Orleanowi. Następuje zwrot w wojnie stuletniej na korzyść Francuzów. Koronacja Karola VIII w Reims na króla Francji.
  1430r. - W Polsce husyci dokonują napadu na klasztor na Jasnej Górze i uszkadzają obraz tzw.Matki Boskiej, który jest obrazem bałwochwalstwa.
  1430r. - Polacy zajmują zachodnie Podole, z Kamieńcem.
  1430r. - Turcy zdobywają Saloniki.
  1431-1435 - Wojna polsko-krzyżacka, rozpoczęta najazdem Krzyżaków na Kujawy. W odpowiedzi oddziały polsko-husyckie pustoszą Pomorze i Nową Marchię.

1431r. - Na krótko przed swoją śmiercią papież Marcin V zwołuje sobór w Bazylei, na którym wybrano papieża Eugeniusza IV. Pojawia się pierwszy konflikt pomiędzy papieżem a soborem, który utrzymuje swą supremację nad papieżem.
  1431-1447 - Panowanie papieża Eugeniusza IV.

1434r. - Taboryci (skrajny odłam husytów) rozgromieni przez kalikstyn pod Lipanami, uzyskali ustępstwa od cesarza.
  1434-1444 - Panowanie w Polsce Władysława III Warneńczyka.

1435-1445 - Sobór Bazylejsko-ferraro-florencko-rzymski. Zaczęło się soborem powszechnym w Bazylei. Wielkie reputacje upadły i zostały podeptane. Sobór trwał 18 lat ! Niektórzy przemawiali przez osiem dni stale, spożywając w krótkich przerwach posiłki. Rekordem było 13-dniowe przemówienie. Sobór bazylejski prowadził dalszą pracę starając się zreformować Kościół, w głowie (papieżu) i członkach, oraz powstrzymać wojnę husycką, jaka wybuchła z powodu śmierci męczeńskiej Hussa. Próbowano przeprowadzić tezę o wyższości soboru nad papieżem i o prawie pozbawienia go władzy przez sobór. Papież Eugeniusz IV wystąpił zdecydowanie przeciw tej tezie i przeniósł sobór w Ferrary. Opozycjoniści w Bazylei wybrali nowego papieża Feliksa V, który jednak nie uzyskał poparcia i w 1449r. zrzekł się tiary. Na tych trzech soborach (Pizie, Konstancji i Bazylei), przy poparciu królów i cesarzy próbowano zreformować wszechwładzę papiestwa i udzielono upomnień moralnych papieżowi i klerowi. Pozostał nie ruszony system klerykalny, nauki, organizacja i praktyki Rzymu. Wysiłki tych reform ustały w 10-lat po radzie w Bazeli. Dalej panowali podli papieże, aż Aleksander VI (1492-1503) był najpodlejszym z wszystkich papieży. Ale musimy zauważyć, że praca Marsiliusza, Taulera, Wycklifa i Hussa, zmusiła papieży i kardynałów do poddania się agitacjom reformatorskim.
  1436r. - Papież Eugeniusz IV nie mogąc rozwiązać soboru, przenosi go do Ferrary.

1437r. - Habsburgowie przejmują Węgry i Czechy - kraje dziedziczne dynastii Luksemburgów.
  1438-1439 - Panowanie króla niemieckiego Albrechta II Habsburga.

1438-1439 - Na soborze w Ferrary i w Florencji rzymscy i greccy katolicy omawiają sprawę unii kościelnej. Zabiega o to cesarz bizantyński i patriarcha konstantynopolitański w związku z niebezpieczeństwem tureckim, zagrażającym Bizancjum.
  1439r. - Schizma bazylejska. Część soboru składa z tronu papieża Eugeniusza IV i wybiera papieża Feliksa V. Tymczasem sobór z Ferrary przenosi się do Florencji i popiera papieża Eugeniusza IV.
  1439r. - Panowanie papieża Feliksa V. Wybrany przez opozycjonistów podczas soboru w Bazylei. Równocześnie panowało dwóch papieży.
  1439r. - Na soborze we Florencji jest zrobiona pisemna ugoda pomiędzy rzymsko a grecko katolikami w sprawie unii kościelnej. Grecy uznali prymat papieża.

1440r. - Kościół grecki odrzuca plan unii z Rzymem.

1440-1449 - Panowanie papieża Feliksa V (ponowny wybór). Równocześnie panowało dwóch papieży.

1440r. - Król Polski Władysław III Warneńczyk zostaje królem Węgier i wyjeżdża z kraju.
  1440-1493 - Panowanie króla niemieckiego i cesarza świętego cesarstwa rzymskiego narodu niemieckiego od 1452r. Fryderyka III Habsburga. Władza cesarzy jest w tym okresie słaba i ogranicza się do ziem dziedzicznych. Pruskie państwo zakonne stało się lennem Polski w 1466r., Szlezwik-Holsztyn przeszedł pod władzę Danii, w wyniku wojen husyckich Czechy stały się samodzielnym państwem, w 1481r. usamodzielniła się federacja szwajcarska.
  1442-1444 - Wojna węgiersko-turecka.
  1444r. - Wyprawa krzyżowa przeciw Turkom. Turcy rozbijają krucjatę antyturecką rycerstwa polskiego, węgierskiego, czeskiego i niemieckiego w bitwie pod Warną. Śmierć Władysława Jagiellończyka, króla Polski i Węgier.
  1445-1446 - Król Francji Karol VII tworzy pierwsze jednostki stałej armii, pułki, do których zaciągali się żołnierze z jednego rocznika.
  1446-1492 - Panowanie w Polsce Kazimierza IV Jagiellończyka.

1447-1455 - Panowanie papieża Mikołaja V. Pierwszy papież humanista. Zyskał poparcie Niemiec za cenę przyznania książętom i cesarzowi wpływu na obsadzanie stanowisk kościelnych (1448r.). Założył podwaliny Biblioteki Watykańskiej. W czasie jego pontyfikatu padł Konstantynopol (1453r.).

1448r. - Kościół katolicki podpisuje konkordat z Niemcami.

1449r. - Abdykacja papieża Feliksa V.

1450r. - Jan Gutenberg wynalazł druk. Istota jego wynalazku polegała na wprowadzeniu ruchomych, odlewanych w metalu czcionek, które zestawiane w kolumny, służyły do odbijania za pomocą prasy dowolnej ilości kartek.
  1451-1481 - Turcy opanowują Grecję, Serbię, Bośnię, Hercegowinę, Albanię i Krym.

1452-1498 - Życie i działalność Savanarolli.

1453r. - Turcy pod wodzą sułtana Mehmeta II po miesięcznym oblężeniu zdobywają Konstantynopol.
      Upadek Cesarstwa Bizantyńskiego
Umiera ostatni cesarz bizantyński Konstantyn XI (1449-1453). W miejscu Bizancjum wyrasta agresywne imperium tureckie. Po zdobyciu Konstantynopola, Islam blokuje szlaki wschodnie i przesuwa środek ciężkości świata chrześcijańskiego na zachód. Do Italii uciekają greccy uczeni i filozofowie.
  1453r. - Koniec wojny stuletniej we Francji.
  1454-1466 - Wojna trzynastoletnia Polski z Zakonem Krzyżackim o Prusy, które pragną wyzwolić się spod jarzma Krzyżackiego. Do Polski wraca Pomorze Gdańskie, Ziemia Chełmińska i Warmia.

1455-1458 - Panowanie papieża Kaliksta III. Miał nieślubnego syna Franciszka, i mianował go kardynałem.

1455r. - Biblia Gutenberga - pierwsza książka wydana drukiem w Europie. Nakład pierwszej książki, Biblii, wynosił 165 egzemplarzy papierowych i 35 pergaminowych.
  1455r. - Wybuch w Anglii wojny domowej zwanej Wojną Dwóch Róż.

1458-1464 - Panowanie papieża Piusa II.

1458r. - Powstaje autokefaliczny Kościół na Rusi.
  1461r. - Upadek niezależnego dotąd cesarstwa bizantyńskiego w Trapezuncie.
  1462r. - Turkowie podbijają ostatnie resztki cesarstwa bizantyńskiego w Grecji Właściwej.

1464-1471 - Panowanie papieża Pawła II. Był siostrzeńcem papieża Eugeniusza IV. Wsławił się tym, że zabawiał lud sportem i igrzyskami. Założył drukarnię watykańską.

1466r. - Drugi pokój toruński kończy wojnę trzynastoletnią - zmierzch potęgi państwa krzyżackiego.

1471-1484 - Panowanie papieża Sykstusa IV. Od jego pontyfikatu zaczyna się nowy, niezbyt chlubny okres, zwany "wiekiem zepsucia". 13-letnie panowanie papieża Sykstusa IV, uczyniło jego rodzinę della Roverów jedną z najbogatszych we Włoszech. Wielce rozbudował istniejący już od dawna system sprzedaży urzędów w poszukiwaniu coraz większych dochodów dla wzbogacenia rodziny. W kurii rzymskiej istniało wówczas 650 kupnych urzędów, które przynosiły 100 000 skudów. Brata Dominika mianował kardynałem, siostrzeńców Piotra i Hieronima mianował kardynałami, a zarobione pieniądze otworzyły bratankowi Julianowi kilkanaście lat później drogę do kardynalstwa i do tiary papieskiej jako Juliusz II. Papież Sykstus IV, jest on współodpowiedzialny za całą serię wojen, spisków i morderstw, które trapiły Włochy. Katastrofę polityczną Państwa Kościelnego pogarszały wydawane według papieskiego upodobania ekskomuniki, które później często zmieniano według upodobania. Brzemienna w skutki okazała się bulla inkwizycyjna dla królewskiej pary hiszpańskiej Ferdynanda Aragońskiego i Izabelli Kastylijskiej, poprzez którą straszliwy Wielki Inkwizytor Thomas de Torquemada zdobył wielką władzę. Tak rozpoczęła się zgroza inkwizycji.

1473r. - Powstanie pierwszej papierni w Polsce (Gdańsk). Dzięki temu rozszerza się obieg wiadomości, dzięki możliwości zastąpienia bardzo drogiego pergaminu materiałem znacznie tańszym.
  1478r. - Hiszpańscy królowie proszą papieża Sykstusa IV o utworzenie inkwizycji w prowincji Sewilli w celu zapewnienia jedności religijnej.
  1478r. - Ustanowienie inkwizycji w Hiszpanii.
  1479r. - Zjednoczenie Hiszpanii pod berłem Izabeli Kastylijskiej i Ferdynanda Aragońskiego. Hiszpania staje się głównym państwem katolickim w Europie, i przoduje w inkwizycji.